Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2013, Side 42

42
hreyfingar unnu einnig með skjólstæðingum sem mundu vel eftir kynferð-
islegri misnotkun í æsku og líka þeim sem mundu að einhverju leyti eftir
slíkri misnotkun.46 Dæmi mitt er alfarið takmarkað við þá sem áttu engar
minningar um kynferðislega misnotkun í æsku en rifjuðu hana upp síðar á
ævinni. Eftir að hreyfingin í kringum bældar minningar sætti harðri gagn-
rýni á árunum 1992 til 1996 héldu þeir sem komu hreyfingunni til varnar
því sumir fram að slík dæmi, þar sem viðkomandi einstaklingur mundi
ekkert eftir misnotkuninni fyrr en í meðferð áratugum seinna, heyrðu og
hefðu alltaf heyrt til undantekninga.47 En það er ekki rétt. Í áhrifamikilli
bók frá árinu 1992, Repressed Memories. A Journey to Recovery from Sexual
Abuse, áætlar Renee Fredrickson t.d. að milljónir einstaklinga séu í þeirri
aðstöðu að hafa bælt minningar um skelfilega misnotkun í æsku eða „jafn-
vel alla æsku sína“.48 Í sannkallaðri biblíu hreyfingarinnar, The Courage to
Heal. A Guide for Women Survivors of Child Sexual Abuse (1988), eftir Ellen
Bass og Lauru Davis, kveður við sama tón. Í lok bókarinnar eru t.d. birtar
ítarlegar sögur sextán „hugrakkra kvenna“49 sem lifað höfðu af kynferð-
islega misnotkun í æsku (e. survivors). Við lestur á sögunum kemur í ljós að
50% kvennanna (alls átta konur) mundu ekki eftir slíkri misnotkun í æsku
fyrr en í meðferð á fullorðinsaldri. Í fimm tilvikum er þetta óljóst en í aðeins
þremur tilvikum er ljóst að viðkomandi kona mundi alla tíð eftir misnotk-
uninni. Þegar haft er í huga að þessar sögur, sem valdar voru úr tvö hundr-
uð sögum, eru birtar sem nokkurs konar leiðarvísar fyrir aðra hugsanlega
þolendur misnotkunar, er ljóst að Bass og Davis lögðu ríka áherslu á dæmi
af því tagi sem ég hef áhuga á hér. Þær beina orðum sínum nær eingöngu til
kvenna og iðulega þeirra sem ekki muna eftir misnotkuninni. „Ef þú manst
ekki eftir misnotkuninni sem þú varðst fyrir, ert þú ekki sú eina,“ fullyrða
þær. „Margar konur eiga engar minningar og sumar minnast aldrei neins.
46 Það er afar sorglegur hluti af sögu þessarar hreyfingar hve oft raunveruleg kynferðis-
leg misnotkun var vanrækt í leitinni að bældum minningum um misnotkun.
Ástæðan var sú að bældu minningarnar voru taldar valda meiri vanlíðan og skaða en
þær minningar sem einstaklingnum hafði tekist að rifja upp. Sjá Elizabeth Loftus
og Katherine Ketcham, The Myth of Repressed Memory, bls. 8–19.
47 Sjá t.d. Christine A. Courtois, „Delayed memories of child sexual abuse: critique
of the controversy and clinical guidelines“, Recovered Memories and False Memories,
ritstj. Martin A. Conway, Oxford: Oxford University Press, 1997, bls. 206–229.
48 Renee Fredrickson, Repressed Memories, bls. 15, sjá einnig bls. 53.
49 Sögurnar eru fimmtán en í einni sögunni er ítarlegt viðtal við systur.
RóbeRt H. HaRaLdsson