Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2013, Blaðsíða 121

121
þetta félagslega minni. Það má þannig líta á bókina í heild sem táknrænan
stað eða rými sem skapar tengsl milli fortíðar og nútíðar.
Á hinum Norðurlöndunum má sjá svipaðar deilur og þær sem áttu sér
stað hér á landi um Negrastrákana. Þar, eins og fyrr var sagt, er einnig sterk
tilhneiging til að líta á að nýlendutíminn hafi ekki komið Norðurlöndunum
við og gera lítið úr margvíslegri þátttöku þeirra í nýlenduverkefni 19. aldar.
Anna Rastas hefur til dæmis bent á að hugtakið ,neekeri‘, sem sögulega
hefur verið notað á niðrandi hátt yfir svarta manneskju í Finnlandi, er
mikið notað þar og því oft haldið fram að notkun þess sé réttlætanleg
vegna þess að Finnland eigi sér enga sögu tengda kynþáttafordómum.
Sumir halda því einnig fram að mikilvægt sé að verja þeirra eigin rétt til
að tala eins og þeir vilja í eigin landi og draga þannig málið upp eins og
það snúist um tvo hópa, hvíta Finna sem berjast fyrir rétti sínum til að
halda í eigin hefðir og útlendinga sem vilja skerða þennan rétt. Eins og í
umræðunni um Negrastrákana er í Finnlandi vísað til pólitískrar rétthugs-
unar.87 Í Svíþjóð hafa á sama hátt spunnist umræður um orðin neger og
nigger sem hefur verið mætt með svipaðri áherslu; þ.e. að fyrst og fremst
sé um pólitíska rétthugsun að ræða.88 Í Noregi hafa slíkar umræður einn-
ig átt sér stað.89 Notkun slíkra hugtaka í samtímanum er þannig varin
með því að vísa til ákveðinnar útgáfu af sögunni þar sem Norðurlöndin
höfðu ekkert að gera með nýlendutímann og saga fordóma og fjölþætt
tengsl við nýlenduverkefnið voru þannig þurrkuð út. Svipuð útgáfa af
sögu Danmerkur sem stendur utan við nýlendutengsl virðist hafa for-
ræði sem er kannski sérlega merkilegt í ljósi þess að Danmörk var heims-
veldi á ákveðnum tímabilum fyrr á öldum.90 Sá skilningur á sögunni gerir
fjölþætt nýlendutengsl Norðurlandanna við þjóðir í framandi löndum
ósýnileg. Afneitun á kynþáttafordómum þarf þó ekki að vera afneitun á
sögunni sem slíkri, heldur líta margir ,hvítir‘ svo á að kynþáttafordómar
87 Anna Rastas, „Reading History through Finnish Exceptionalism“, Whiteness and
Postcolonialism in the Nordic Region: Exceptionalism, Migrant Others and National
Identities, bls. 89–103, hér bls. 95.
88 Tobias Hubinette, „„Words That Wound“: Swedish Whiteness and its Inability to
Accommodate Minority Experiences“, Whiteness and Postcolonialism in the Nordic
Region: Exceptionalism, Migrant Others and National Identities, bls. 43–56.
89 Marianne Gullestad, „Normalising racial boundaries. The Norwegian dispute
about the term neger“, Social Anthropology 1/2005, bls. 27–46.
90 Bolette Blaagaard og Rikke Andreasen, „Disappearing Act: The Forgotten History
of Colonialism, Eugenic and Gendered Othering in Denmark“, Teaching „Race“
with a Gendered Edge, bls. 81–95.
ENDURÚTGÁFA NEGRASTRÁKANNA