Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2013, Síða 187

187
eiga sig að leggja stund á heimspeki og jafnvel væri rétt að setja fram þá
kröfu að heimspekiástundun yrði aflögð. Sjálfsagt eru þeir til sem aðhyll-
ast þá skoðun að svona sé komið fyrir heimspekinni sem slíkri og gætu sett
fram einhver rök þar að lútandi sem ástæða væri til að skoða. Sjálf er ég
þó ekki þessarar skoðunar og ætla að minnsta kosti að þessu sinni að halda
mig við þann skilning á mögulegri kvenfjandsemi heimspekinnar sem mér
þykir meira um vert að skoða.
Það mætti líka leggja í þetta þann skilning að einhverjar aðferðir sem
gjarnan eru viðhafðar í heimspekinni, svo sem leiðir til rannsóknar eða
rökstuðnings, séu kvenfjandsamlegar en þessar aðferðir séu heimspekinni
ekki eðlislægar. Þannig sé mögulegt að notast við aðrar, síður kvenfjand-
samlegar, aðferðir en halda samt áfram að stunda heimspeki af fullum
krafti. Þessi kvenfjandsemi gæti verið af ýmsum toga, eins og áður hefur
verið nefnt.
Við getum líka beint sjónum okkar frá heimspeki sem fræðigrein eða
heimspekilegum hugmyndum og aðferðum og að samfélagi heimspek-
inga í staðinn. Það að heimspekin sé kvenfjandsamleg getur þýtt að heim-
spekisamfélagið sé, af einhverjum ástæðum og með einhverjum hætti,
fjandsamlegt konum. Í því sambandi þarf auðvitað að huga betur að því
hvað þetta heimspekisamfélag er. Hverjir tilheyra því sem hægt er að kalla
„heimspekisamfélag“ og hvað þarf til að verða hluti af því?
Enn getum við litið annað: Í stað þess að horfa á heimspekilega hugsun
og aðferðir eða á þá sem iðka heimspeki og mynda með sér samfélag getum
við litið til ríkjandi hugmynda í samfélaginu um heimspeki og heimspek-
inga. Það að heimspekin sé kvenfjandsamleg gæti þá þýtt að ímynd heim-
spekinnar hafi fælandi áhrif á konur. Ríkjandi hugmyndir um hvers konar
fólk leggur stund á heimspeki eða hvað það er sem fer fram hjá þeim sem
stunda heimspeki eru þá þannig að konum þyki það síður fýsilegur kostur
að gerast heimspekingur. Einhverjum kann að þykja þessi túlkun of lang-
sótt, að þarna sé ekki lengur verið að tala um heimspekina heldur um eitt-
hvað utan heimspekinnar sem liggi í samfélaginu öllu og sem heimspek-
ingar geti hvort sem er ekki haft nein áhrif á. Ég tel að þetta síðasta sé ekki
rétt. Að vísu geta heimspekingar ekki umbylt öllu samfélaginu eða þeim
hugmyndum sem þar ríkja í einu vetfangi en þeir geta þó gert sitthvað til
að hafa áhrif á það hvaða mynd almenningur fær af heimspekingum og
heimspekiiðkun.
Ef við leyfum allar þessar mismunandi túlkanir á kvenfjandsemi og því
ER HEIMSPEKIN KVENFJANDSAMLEG?