Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2011, Blaðsíða 116

116
sjálfstætt gildi. Þessi tegund lífhyggjusiðfræði þykir mörgum varhugaverð
þar sem þeir óttast hún kunni að leiða til þess að hagsmunir manna verði
fyrir borð bornir. Undir það sjónarmið tek ég ekki. Þvert á móti er það
skoðun mín að McFague takist með sannfærandi hætti að fullvissa okkur
um að slíkt gerist ekki. Með flókin spil á hendi tekst henni að mínu mati
að halda mikilvægum þáttum til haga sem tryggja eins og frekast er unnt
gildi og göfgi mannsins jafnframt því að huga að heildinni. Í fyrsta lagi
heldur hún því fram að allar lifandi verur séu skapaðar af Guði. Í öðru
lagi segir hún að allt líf sem Guð hafi skapað sé gott í sjálfu sér. Að þessu
tvennu sögðu leggur hún jafnframt mikla áherslu á sérstöðu mannsins sem
skynsemisveru með mikla ábyrgð á lífríkinu.
Niðurstaða mín varðandi vistguðfræðilega siðfræði og endurtúlk-
un Sallie McFague á meginhugmyndum klassískrar guðfræðikenninga
um Guð, mann og náttúru í ljósi loftslagsbreytinga er að þar megi finna
róttæka lífhyggjusiðfræði sem leggi áherslu á virðingu fyrir lífinu öllu,
samábyrgð og réttláta samfélagsskipan. Þetta sjónarmið kemur fram í
gagnrýni hennar á vestræna og karllæga valda- og drottnunarguðfræði og
siðfræði sem hún tengir kúgun og drottnun yfir náttúrunni. Þar virðist
mér McFague vera undir sterkum áhrifum siðfræði frelsunarguðfræðinnar
sem gagnrýnir að fræðilegar hugleiðingar um kristna trú og siðfræði hafi
einkum mótast af viðhorfum valdhafanna og hinna ríku í stað þess að miða
við hina valdalausu og fátæku. Gegn drottnunarsiðfræði í öllum sínum
blæbrigðum teflir hún gildum skynsemi, kærleika og ábyrgðar og síðast en
ekki síst réttlætis.
Ég hef áður látið í ljós þá túlkun að framlag femínískra guðfræðinga
sé fyrst og fremst á hinu táknræna plani þar sem fari fram sköpun og
endursköpun merkingar. Þetta á sannarlega við um femíníska vistguðfræði
Sallie MacFague. Í hnotskurn álít ég að eitt mikilvægasta framlag hennar
liggi því í því að hún ræðst að því menningarbundna ofbeldi, sé vísað til
orðfæris Johans Galtung hér að framan, sem styður við núverandi ástand í
heiminum sem einkennist af kúgun á náttúru og manneskjum. Með því að
hafna hefðbundnum mann- og karlmiðlægum túlkunum á hinum kristna
boðskap ræðst McFague að hugsunarhætti karlveldissamfélaga Vesturlanda
sem hefur mótað framkomu gagnvart náttúrunni og hinum kúguðu og
fátæku í þróunarlöndunum um aldabil. Þeim hugsunarhætti þarf að breyta
og á það bendir McFague með sannfærandi rökum.
SólveiG AnnA BóASdóttiR