Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2011, Blaðsíða 176

176
milli skinns og hörunds. En hvað um Frímann sjálfan sem hefur teflt fram
þessari gagnrýni á „Alzheimer live“ í sinni eigin ábyrgu umfjöllun um
fordóma? Eins og fram hefur komið klæmist Frímann á öllum viðfangs-
efnum um leið og hann er fullur vandlætingar hins ábyrga aðila. Eins og
skemmtanaiðnaðurinn sjálfur er hann í senn „klámhundur og tepra“, eins
og Adorno og Horkheimer orðuðu það á sínum tíma.86
Eins og fram hefur komið gengur Frímanni Gunnarssyni yfirleitt betur
að afhjúpa sjálfan sig en þann sannleik sem hann leitar í hverjum þætti,
líklega fyrst og fremst vegna þess að hann leitar einskis sannleika heldur
sviðsetur aðeins sjálfan sig í gervi fréttamannsins. Þannig er í raun lítill
munur á sviðsetta gamanleiknum Sigtinu og þeim þætti sem það þykist
vera: hvort tveggja er jafn tilbúið. Þó að Frímann Gunnarsson sé vissulega
örlítið ýktur er hann ekki þvílík skrípamynd að ekki megi tengja hann
auðveldlega við veruleikann sem hann er sprottinn úr. Frímann er alls ekki
óvenju klaufskur fjölmiðlamaður með ódæmigerð áhugamál. Þvert á móti
er hann alldæmigerður, ekki aðeins fyrir íslensku fjölmiðlana heldur líka
samfélagið sem Sigtið er gert í.87 Frímann er íslenskt samfélag; íslenskt
samfélag er Frímann.
Frímann hefur meiri áhuga á sjálfum sér en viðfangsefninu hverju sinni
en að því leyti sker hann sig varla úr íslenskum fjölmiðlamönnum nútímans
sem njóta þess að keppa um Edduverðlaun, láta kjósa sig kynþokkafyllsta
Íslendinginn og taka reglulega viðtöl hver við annan. Frímann hefur engan
raunverulegan áhuga á listum heldur aðeins frægð og velgengni. Frímann
klæmist á sjúkdómum, fötlun og sjálfum dauðanum en þó að umfjöllun
hans um þessa hluti sé ýkt minnir hún óþægilega á kunna dægurmála-
umfjöllun um þessa hluti. Frímann er ævinlega búinn að ákveða fyrirfram
hvaða sögu hann vill segja og leiðir hjá sér allt sem er andstætt þeirri sögu.
Frímann hneigir sig fyrir auðæfum, velgengni, Margaret Thatcher og
Lundúnum, alveg eins og ráðandi öfl í samfélaginu þar sem Sigtið verður
86 Horkheimer og Adorno, Dialektik der Aufklärung, bls. 162.
87 Það mætti halda því fram að íslenskir fjölmiðlar hljóti að endurspegla íslenskt sam-
félag en þó er það engan veginn öruggt því að aðgangur Íslendinga að fjölmiðlum
er alls ekki jafn; þeir eru flestir í eigu tiltekinna afla og fjölmiðlamannastéttin að
einhverju leyti frekar einsleit. Á hinn bóginn má færa að því rök að fjölmiðlarnir séu
í góðum takt við hin ráðandi öfl í samfélaginu enda eru þeir eitt af þessum ráðandi
öflum þó að þeir virðist frekar í þjónustuhlutverki en leiðandi.
ÁRMANN JAKOBSSON