Peningamál - 01.07.2006, Síða 48

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
2
48
spátímabilinu, sem þegar hefur komið fram í meiri verðbólgu undan-
farna mánuði en spáð var, vöxtur launakostnaðar á framleidda einingu
eykst í kjölfar samkomulags á vinnumarkaði mun hraðar framan af spá-
tímanum en áður var búist við og verðbólguvæntingar hafa aukist.
Samkvæmt grunnspá halda stýrivextir áfram að hækka á þessu
ári og fara hæst í rúmlega 13% á síðasta fjórðungi ársins. Vextirnir
fara síðan smám saman lækkandi út spátímann og verða rúmlega
9% þegar spátímabilinu lýkur á öðrum fjórðungi ársins 2008. Gengi
krónunnar lækkar nokkuð fram á mitt ár 2007 en hækkar síðan út spá-
tímabilið. Við lok tímabilsins er gengisvísitalan u.þ.b. 131 stig.
Samkvæmt þessum forsendum verður mikil verðbólga allt spá-
tímabilið. Horfur eru á að verðbólga aukist eftir því sem líður á árið
2006 og að hún nái hámarki nálægt 11% á öðrum fjórðungi ársins
2007. Eftir það tekur verðbólga að hjaðna og spáð er að hún verði
orðin tæplega 6% um mitt ár 2008. Verðbólga er því mjög há allt
spátímabilið og sáralitlar líkur á að verðbólgumarkmið Seðlabankans
náist nema aðhald peningastefnunnar verði aukið verulega umfram
það sem markaðsaðilar búast við.
Verðbólguferlarnir þrír sýna svipaðar verðbólguhorfur eitt ár
fram í tímann en horfur til lengri tíma eru betri verði peningalegt
aðhald meira
Verðbólguhorfur eitt ár fram í tímann hafa því versnað mikið frá
síðustu spá, og gildir það hvort sem litið er til grunnspár eða fráviks-
spánna tveggja. Þegar líða tekur á spátímabilið fer hins vegar að gæta
áhrifa hærri vaxta í þeim verðbólguferli þar sem stýrivextir ráðast af
peningastefnureglu, en það leiðir til þess að verðbólga hjaðnar hraðar
en í grunnspánni og þegar stýrivöxtum er haldið óbreyttum.
Eins og sjá má á mynd VIII-12, gefur spáin með peningastefnu-
reglu til kynna að stýrivextir þurfi að öðru óbreyttu að hækka mun
hraðar á seinni hluta þessa árs en gert er ráð fyrir í grunnspánni og eru
vextirnir orðnir mjög háir í lok ársins og haldast þar fram á næsta vor.
Eftir það taka þeir að lækka og eru komnir í 9% í lok spátímabilsins,
sem er sama vaxtastig og í grunnspánni.
Hærri stýrivextir í fráviksspánni sem byggist á peninga stefnu-
reglunni styðja enn frekar við gengi krónunnar sem er heldur sterkara
en í grunnspánni. Hærra gengi, ásamt meira peningalegu aðhaldi að
innlendri eftirspurn, kemur fram í hratt batnandi verðbólguhorfum
þegar líður á spátímann. Þannig er verðbólga um 5½% eftir tvö ár,
um 4% við lok spátímans og við markmið bankans um mitt ár 2008.
Munurinn á þessari spá og grunnspánni er hins vegar lítill framan
af enda fær peningastefnan ekki miklu áorkað til skamms tíma litið.
Mynd VIII-13 sýnir verðbólguferlana þrjá.
Undirliggjandi þættir aukins verðbólguþrýstings þeir sömu
Framan af spátímabilinu er mikil spenna á vinnumarkaði og atvinnu-
leysi lítið. Sem fyrr segir eru horfur á meiri vexti launakostnaðar eitt
ár fram í tímann en í síðustu spá. Samkomulag ASÍ og SA frá 22. júní
sl. hefur í för með sér launahækkanir umfram það sem áður var samið
um. Gera má ráð fyrir að launaskrið aukist í kjölfarið. Mikil spenna á
vinnumarkaði eykur líkur á því að launahækkanir komi nokkuð hratt
Mynd VIII-13
Mismunandi verðbólguferlar
%
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Grunnspá
Verðbólguspá með óbreyttum vöxtum
Verðbólguspá með peningastefnureglu
2
4
6
8
10
12
2008200720062005
0
2
4
6
8
10
12
200820072006200520042003
Verðbólguspá í Peningamálum 2006/1
Verðbólguspá í Peningamálum 2006/2
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
%
Mynd VIII-11
Endurskoðuð verðbólguspá
Mynd VIII-12
Mismunandi stýrivaxtaferlar
%
1. Stýrivaxtaferill sem miðar að því að ná verðbólgumarkmiðinu á
næstu 2-3 árum.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Stýrivaxtaferill grunnspár
Stýrivaxtaspá út frá óbreyttum vöxtum
Stýrivaxtaspá út frá einfaldri peningastefnureglu1
4
6
8
10
12
14
16
18
20
200820072006200520042003