Skírnir - 01.01.1980, Síða 21

SKÍRNIR
19
UM LEIKSTJÓRN
taki verksins, tærleikinn, hæfileikinn til að umgangast bók-
menntir á þann hátt að auðgar leikhúsið en hemur ekki. Mig
langar að minna liér á sýningar eins og íslandsklukkuna (1950)
og Nóa (1955) sem dæmi urn hvað ég er að tala, eins mætti nefna
Orðið (1943) og Jónsmessudraum á fátækraheimilinu (1946) af
eldri sýningum. Annars tókst Lárusi upp við margs konar verk-
efni; úr Millersleikjunum í deiglunni (1955) og Horft af brúnni
(1957) skapaði hann eftirminnilegar sýningar á raunsæis-
grunni, sama máli gegnir um Föðurinn (1958). í uppsetningum
hans af sígildum verkum var sem fyrr orðið útgangspunkturinn,
leikmátinn sjaldan í stíl færður, en yfirbragðið mótað af menn-
ingarlegu samræmi og smekk þegar best tókst: Kaupmaðurinn í
Feneyjum (1945), Eftirlitsmaðurinn (1948), Volpone (1949), Sem
yður þóknast (1952), Æðikollurinn (1954).
Ekki verður skilist hér við þessa kynslóð án þess að minnast
dansk-íslenska leikstjórans Gunnars Róbertssonar Hansen, sem
kom til liðs við Leikfélag Reykjavikur, þegar Þjóðleikhúsið tók
til starfa og hinir þrír fluttust þangað. Gunnar hafði fyrst kynni
af íslensku leikhúsi vegna vináttu við Kamban, en liafði starfað
eitt ár með L. R. á kreppuárunum. Gunnar var fjölhæfur og
fjölfróður leikhúsmaður, og sennilega hefur þó enginn leikstjóri,
sem hér hefur markað spor að ráði, verið jafn handgenginn hug-
myndum og skoðunum Stanislavskís, og þar mátti ekki finnast
falskur tónn. En í bestu sýningum Gunnars hér á landi leyndi
sér ekki stílnæmi og fágun (Pi-pa-ki 1951, Erfinginn 1954, Gler-
dýrin 1957).
Um miðjan sjötta áratuginn fór ný kynslóð leikstjóra að gera
vart við sig í íslensku leikhúsi, og liefur á síðustu árum með upp-
gangi og útbreiðslu leiklistariðkana fjölgað mjög í þeirri stétt,
svo að í Félagi leikstjóra á íslandi, sem stofnað var 1972, eru nú
um 40 félagar. Fæstir hafa þeir leikstjórn að aðalatvinnu, enda
komu lengi vel flestir þeirra úr leikarastétt, en á síðustu árum
hafa margir leikstjóra okkar hins vegar menntast í leiklistar-
deildum háskólanna. Þeir, sem þá komu fram og oftast hafa haft
á hendi leikstjórn í atvinnuleikhúsunum, eru Gísli Halldórsson,
Baldvin Halldórsson, Jón Sigurbjörnsson og Benedikt Árnason.
Upp úr 1960 bættust við Helgi Skúlason, Sveinn Einarsson og