Skírnir - 01.01.1980, Page 29

SKÍRNIR
LOFTUR A LEIKSVIÐINU
27
rannsóknarinnar hafði í för með sér að heimildirnar urðu að
vera nokkurn veginn sambærilegar og veita hliðstæðar upplýs-
ingar, en nú voru einu heimildirnar sem ég þekkti um leik Jens
Waage 1914 og Indriða Waage 1933 fremur misjafnir blaða-
dómar. í þeim má að vísu þefa uppi nokkrar upplýsingar um
leikstílinn, en þar er nær aldrei fjallað um túlkunina, afstöðu
leikarans til þeirrar persónu sem hann er að leika. Vitneskja
okkar urn leik þeirra feðga hlýtur því að verða miklu fátæklegri
en sú þekking sem má afla um leik seinni tíma manna sem eru
sjálfir til frásagnar um verk sín. Ég ákvað því að fella þá Jens
og Indriða úr athuguninni, þó að þeir tengist lienni óbeint
síðar. Gísli Halldórsson reyndist ófáanlegur til að segja mér frá
meðferð sinni á Lofti og því kom ekki heldur til álita að taka
hana með í þessa athugun. Sýningu Sjónvarpsins varð einnig að
sleppa vegna ólióflegs kostnaðar, en að lienni vík ég þó stutt-
lega síðar; ekki til þess að gera á henni tæmandi úttekt, lieldur
til að varpa Ijósi á ákveðna tilgátu.
Þá voru eftir fjórir Loftar. Svo lánlega vill til, að útvarpsupp-
færslan frá 1947 er varðveitt og hlýtur því að gegna töluverðu
hlutverki sem viðmiðun í athugun af þessu tagi. Bæði Gunnar
Eyjólfsson og Arnar Jónsson tóku mjög vel í að ræða við mig um
leik sinn og átti ég við þá ýtarleg viðtöl. Til öryggis hafði ég gert
allnákvæman spurningalista fyrir viðtölin og fylgir hann ritgerð-
inni sem viðbætir. Bæði Gunnar og Arnar lýstu túlkunum sínum
skýrt og skilmerkilega og ég hef enga ástæðu til að ætla annað en
útkoman sé fullkomlega trúverðug.
Þegar ráðist er í samanburð af því tagi sem hér um ræðir
vaknar fljótt sú spurning livort ekki megi finna einhvern sam-
eiginlegan nefnara í túlkunum leikaranna. Hefur einhver hefð
komist á fót um leik á Lofti, hver er hún og hvaða frávik má
finna frá henni? Svör við slíkum spurningum eru auðvitað at-
hyglisverðust ef þau ná til margra túlkana frá löngum tíma og
fara helst aftur til upphafs. Það er því tæplega hægt að komast
lijá því að varpa fram þeirri spurningu hvort Jens Waage hafi
verið upphafsmaður einhverrar slíkrar hefðar sem aðrir hafi
síðan fylgt. Og ég held raunar að ekki sé eins vonlaust að reyna
að svara spurningunni og í fljótu bragði mætti ætla. Þeir menn