Skírnir - 01.01.1980, Blaðsíða 51

SKÍRNIR
LOFTUR Á LEIKSVIÐINU
49
birtist í fyrsta þætti verður mikil breyting á Lofti, hann fyllist
á ný helgum tilfinningum æskunnar. Gunnar kvaðst hafa reynt
að nota viðbrögð Lofts við komu Steinunnar og Dísu til þess að
sýna andstæðurnar sem ríkja í sál Lofts: hrokann og hörkuna
annars vegar og barnslega mildi hans hins vegar. Hann sagði að
setningin: „Vatnið í gruggugum brunni mundi verða tært í
höndunum á þér,“ sem Loftur segir við Dísu í þriðja þætti, lýsti
því vel hvernig hann hefði túlkað samband þeirra, því að frá
Dísu stafaði aðeins góðsemi og blíðu. Flugferðin til óskabrunns-
ins varð framar öðru að tilraun til þess að heilla Dísu og vinna
ástir hennar. Sömu tilfinningar bærast í brjósti Lofts í atriði
þeirra í öðrum þætti, þar sem hann er allur á leið með að verða
nýr og betri maður.
Um afstöðu Lofts til djöfulsins sagði Gunnar: „Það er Ijóst
að hver leikari verður að gera það upp við sig hvort djöfullinn
sé til. Ég vil túlka Loft þannig að liann veit að djöfullinn er til
og að hann getur veitt honum vald — en það þýðir að hann
verður að fórna sál sinni.“ Óskina, sem leikritið er nefnt eftir á
dönsku, sagði Gunnar vera „bæn til djöfulsins um vald“. „Áhugi
Lofts á hinu dularfulla er umfram allt áhugi á hinu illa,“ sagði
Gunnar; það dregur hann til sín vegna þess að hann telur sig
geta fundið þar það vald sem hann þráir svo ákaft. Gunnar
sagði að ákveðinn atburður hefði örugglega haft djúp áhrif á
Loft í barnæsku: að sjá hauskúpu með lifandi augum koma upp
úr gömlu leiði. (Hér misminnti Gunnar nokkuð: Loftur upp-
lifði þetta ekki sjálfur, heldur las um það í gamalli bók. En
þetta misminni er reyndar býsna dæmigert fyrir tilhneiginguna
í túlkun Gunnars.) Þegar Loftur fer að velta vöngum yfir fræð-
unum í atriðinu með Steinunni í fyrsta þætti er það þessi áhugi
sem nær tökum á honum, hann er í engum tengslum við návist
Steinunnar. Og það leikur enginn vafi á því að Loftur trúir
statt og stöðugt á þessa speki. Særinguna í lok annars þáttar
kvaðst Gunnar ekki hafa farið með eins og hún væri framin í
örvæntingu. Hann kann þuluna utanbókar og það vottar ekki
fyrir vitfirringu af neinu tagi. Loftur gerir sér fulla grein fyrir
þvi hvað hann er að gera.
Það má skjóta því hér inn til gamans að Gunnar lýsti því
4