Skírnir - 01.01.1980, Síða 120

118
PÁLL BALDVIN BALDVINSSON
SKÍRNIR
gamanleikarar sem oftast stóðu að revíusýningum öðluðust sér-
hæfni á þessu sviði og ber síst að vanmeta þátt þeirra í vinsæld-
um formsins.
í upphafi var revíuleikjum ætlað að fjalla um það sem miður
fór í samfélaginu á markvissari og opinskárri hátt en tíðkaðist í
leikhúsum bæjarins. Fyrir Einari Benediktssyni varð formið mið-
ill nýrra hugsjóna. Ádeilan beindist að embættismannavaldinu
og var um flest samhljóma gagnrýni annarra menntamanna á
þeim tíma. Allt i grœnurn sjó varð sú revía sem lengst gekk í ein-
staklingsbundinni ádeilu, þó að baki henni væri hugmyndalegur
ágreiningur við meirihluta ráðamanna. Ádeila stúdenta gekk of
nærri einkalífi manna til að það væri þolað. Skop revíunnar
vitnar um megna óánægju með marga þætti borgaralegra lífs-
liátta. Bræðingurinn er dæmdur sem svik við fullveldishugsjón-
ina, andstætt kröfugerð Skúla Thoroddsen sem er rétt að mati
stúdentanna. Þessi beini stuðningur við ákveðið málefni og
baráttumenn þess gerir revíuna einstaka. Bannið á revíunni
hefur orðið til þess að komandi kynslóðir revíuhöfunda hafa
forðast það fordæmi, en þess í stað leitað meðalhófs og óhlut-
drægni í ádeilu. í revíum Páls Skúlasonar leiðir þetta fljótlega
til endurtekninga og markaðsþjónkunar. Ádeilan verður mátt-
laus. Á stríðsárunum fer svo að ádeila er mest til málamynda,
en fléttugerð farsans fer að skipta öllu máli. Leikirnir gera
meiri kröfu til færni leikenda. Fágun í leik og fléttugerð helst
í liendur. Með fráfalli Emils Thoroddsen og breyttum ytri að-
stæðum, flutningi yfir í Sjálfstæðishúsið, verður revían að
kabarett. Ádeilan hverfur með öllu og sýninginhefurekkiannan
tilgang en að vera skemmtiefni á veitingastað. Tilraunir til að
endurreisa formið sem ádeiluvettvang hafa síðan verið heldur
misheppnaðar. Ádeila er yfirborðskennd, þá sjaldan hennar verð-
ur vart. Revíuheitið virðist mest notað í auglýsingaskyni fyrir
gamanleiki og söngleiki. Útkoman er sauðmeinlaus afþreying-
arleiklist í íburðarmiklum umbúðum.
Hafði ádeila revíunnar einhver áhrif á þeim árum þegar mest
bar á slíkri viðleitni? Allt bendir til að svo hafi ekki verið. Þá
sjaldan mótbárur verða við revíunum er það vegna léttúðar í
kynferðismálum. Lausung í þeim efnum vekur réttláta reiði