Skírnir - 01.01.1980, Side 122

120
PÁLL BALDVIN BALDVINSSON
SKÍRNIR
Allt í lagi, lagsi minn,
lítið þó sé í kvöldmatinn,
rándýrt kjötið og knöpp þín laun .. .
Þannig verður revían, sem auglýst er sem afhjúpun, til þess að
breiða yfir það sem miður fer. Hún vinnur beinlínis gegn sínum
borgaralega tilgangi. Hún kyndir undir fordóma í stað þess að
eyða þeim. Hún sýnir áhorfandanum spillt samfélag, en segir
það til frambúðar.
Adeila í bland við skop og ærsl er tvíbent vopn. Til eru
róttækir leikhúsmenn eins og Dario Fo sem halda því fram
að skopgerving borgaranna hafi frelsunargildi fyrir áhorf-
andann.28 Með því að beina augum okkar að lífsháttum þeirra
og fáránlegum gildum í skoplegri túlkun öðlumst við eitt augna-
blik frelsi í hlátrinum. Sé svo eru höfundar revíuleikja hinir
mestu byltingarseggir. En hláturinn breytir engu einn sér.
Hann er áhorfandanum lausn í stutta stund, en aðhlátursefnið
er eftir sem áður óleyst samfélagslegt vandamál.
1 Sjá BA-ritgerð Sigurjóns Sighvatssonar og höfundar, Revían á íslandi
1880—1978, en meginefni hennar var skrá yfir íslenska revíuleiki. Leitað
var eftir skrá Lárusar Sigurbjörnssonar, íslenzk leikrit 1645—1946, sem
birt var í Árbók Landsbókasafns íslands 1945. Þá var stuðst við skrá Að-
alheiðar Friðþjófsdóttur yfir íslensk leikrit frá 1950 til 1960; úrklippu-
safn Lárusar Sigurbjörnssonar í vörslu frúSigrxðarArnadóttur ekkju hans
og úrklippusafn Þjóðleikhússins. Gera má ráð fyrir að þó hafi ekki allar
revíur komið til skjalanna, einkum er hætta á að revíur sem fluttar voru
úti á landi hafi orðið utanveltu í ofangreindum skrám.
2 Svo er reyndar um fleiri afbrigði gamanleikja. Skil milli ólíkra tegunda
þvílíkra leikja eru oft á reiki. Til skýringar má skipa þeim í töflu eftir
formlegum einkennum:
Samfelldur þráður Sjálfstœ ð atriði Sönguar Ádeila bein Ádeila óbein
Gamanleikur Revía Revía Skopleikur Gamanleikur
Skopleikur Kabarett Kabarett Revía Skopleikur
Farsi Vaudeville Söngleikur Kabarett Farsi
Revía Vaudeville Söngleikur
Söngleikur Revía
Vaudeville