Skírnir - 01.01.1980, Side 147

SKIRNIR
LEIKRIT OG LEIKHÚS
145
leikirnir eru áhorfandanum með einhverju móti ónógir eins
og þeir hingað til hafa birst á sviðinu, þörf hans fyrir að draga
út úr þeim merkingu, boðskap að natúralískum hætti.18
Strompleikurinn, Prjónastofan Sólin, Dúfnaveislan gerast í
hinum sama eða sambærilegum heimi — sem er loginn frá rót-
um, tómur prettur og svik, og lýsing hans byggist með sama móti
á afkáralegri stílfærslu þeirra efna sem til hans er viðað. Og þar
er jafnharðan teflt fram fulltrúum öndverðra lífsgilda innan
leiks, sem virðist líka eiga að taka fyrir gilda vöru. Það eru hinir
svonefndu „taóistar“ Halldórs, Kúnstner Hansen, Ibsen Ljósdal,
Pressarinn. Að „taóisma" Halldórs má draga langan slóða í rit-
um hans þótt ekki verði farið út í þá sálma hér, en nánustu for-
verar „taóistanna“ í leikritunum eru menn eins og eftirlitsmað-
urinn í Brekkukotsannál, organistinn í Atómstöðinni.17 Með
einföldustu orðum má segja að þessi manngerð auðkennist af
einföldum lífsháttum, umburðarlyndi í skoðunum, afskipta-
leysi af annarra hag — þótt þeir jafnframt séu hafnir upp yfir
hversdagsleikann og þar með úr snertingu annarra manna og
liafi samkvæmt eðli sínu rétt fyrir sér í hverri grein sinnar þver-
stæðufullu lífsvisku. Sem mannshugsjón er „taóistinn" í öllu
falli meira en lítið viðsjárverð manngerð. Og hann er ekki
dramatísk persóna.
Kúnstner Hansen var ennþá ekki nema aukapersóna í Stromp-
leiknum þar sem meira var lagt upp úr samtíðai-satíru en í
seinni leikritunum. Ibsen Ljósdal og Pressarinn standa aftur
á móti á sjónarmiðju sviðsins. Þeim er að sínu leyti alls ólíkt
farið. Pressarinn er allur í verkum sínum, orðræða hans alla
tíð náið samsömuð athöfnum hans, myndrænum veruleika
sviðsins:
Pressarinn: Það er ekki einleikið hvað fólk kemur með af buxum núna.
Ætli það eigi að fara að verða einhver þjóðhátíð hjá því? Alt byrjað að
vaða út í peníngum einusinni enn.
Margir voru farnir að koma með buxurnar sínar einusinni í mánuði, sumir
tvisvar. Það var farið að senda híngað buxur af stórmennum sem að réttu
lagi eiga heima hjá fyrsta flokks skröddurum. Það voru meira að segja farn-
ar að koma nýtísku kvenmannsbuxur. I'ólk ætti að skilja að sá sem er billeg-
astur af öllum er ónýtastur af öllum.
10