Þjóðmál - 01.09.2014, Side 43

42 Þjóðmál haust 2014
eins og eðlilegt er . En Kína var ekki sigrað,
heldur er það eitt af stórveldum heims .
Það er fjölmennasta ríki heims, og hagkerfi
þess er um þessar mundir hið næststærsta .
Flokkur Maós Zedongs er þar enn við
völd og vill ekki gera upp fortíð sína . Bók
Changs og Hallidays er þar bönnuð, og var
jafnvel bannað að birta um hana ritdóma
þar . Skjalasöfn eru þar flest harðlokuð . Ég
geri ráð fyrir, að skjölin í slíkum söfnum
muni frekar renna stoðum undir hugmyndir
Changs og Hallidays en sérfræðinga þeirra
í kínverskum fræðum, sem Geir Sigurðsson
vitnar tíðast til . Það gerðist að minnsta kosti
í Ráðstjórnarríkjunum . Árum og jafnvel
áratugum saman höfðu margir sérfræðingar
í Kremlarfræðum haldið því fram, að Robert
Conquest og Aleksandr Solzhenítsyn, sem
skrifað höfðu þykkar bækur um ógnarstjórn
Stalíns, hefðu gert of mikið úr henni .
Conquest væri stækur andkommúnisti og
Solzhenítsyn bitur gagnvart valdhöfum
í Ráðstjórnarríkjunum . Þegar skjalasöfn
voru opnuð, kom í ljós, að fátt var ofmælt í
bókum Conquests og Solzhenítsyns .25
Aðalatriði málsins er síðan, að ekkert í
þeim athugasemdum, sem Geir Sigurðsson
gerir eftir Gregor Benton og öðrum fræði-
mönnum, raskar í neinu þeim dómi um Maó,
að hann hafi verið miskunnarlaus fjölda-
morðingi, grimmur harðstjóri, níðingur og
illmenni . Hvort sem Maó talaði staðal kín-
versku með sterkum hreim eða ekki, hvort
sem kínverski kommúnistaflokkurinn var
stofnaður 1920 eða 1921 og hvort sem
gert var of mikið úr skærunum við Luding-
brúna eða ekki, stendur eftir, að Maó var
ábyrgur fyrir dauða sjötíu milljóna manna
að minnsta kosti . Ég held hins vegar ekki,
að sökin sé óskipt á herðum einstaklingsins
Maós, eins og stundum mætti ætla af bók
þeirra Changs og Hallidays . Var Maó í
sögulegum skilningi arftaki sumra hinna
gömlu, grimmu keisara? Hann talaði til
dæmis sjálfur af virðingu um keisarann
Qin Shi, sem stjórnaði 221 til 210 fyrir
Krists burð . Sá sameinaði ríkið, hóf að
reisa Kínamúrinn, brenndi bækur og gekk
mjög hart fram gegn andstæðingum sínum,
lét jafnvel grafa marga þeirra lifandi .26 Var
framferði Maós og samverkamanna hans
aðeins kínversk hefð? Eða lágu rætur þess í
hugmyndum þeirra?
Ræturnar liggja í
marx-lenínismanum
Næg rök eru að mínum dómi til að vísa þeirri skoðun á bug, að framferði
Maós og samverkamanna hans hafi aðeins
verið kínversk hefð . Ekki var stigsmunur,
heldur eðlismunur, á ofbeldi Maós og gömlu
keisar anna .27 Enginn keisaranna svelti vís-
A ðalatriði málsins er síðan, að ekkert í þeim athuga semdum,
sem Geir Sigurðsson gerir eftir
Gregor Benton og öðrum fræði-
mönnum, raskar í neinu þeim dómi
um Maó, að hann hafi verið misk-
unnar laus fjöldamorðingi, grimmur
harðstjóri, níðingur og ill menni .
Hvort sem Maó talaði staðal kín-
versku með sterkum hreim eða ekki,
hvort sem kínverski kommún ista-
flokkurinn var stofnaður 1920 eða
1921 og hvort sem gert var of mikið
úr skærunum við Luding-brúna
eða ekki, stendur eftir, að Maó var
ábyrgur fyrir dauða sjötíu milljóna
manna að minnsta kosti .