Þjóðmál - 01.09.2014, Qupperneq 87

86 Þjóðmál haust 2014
Þessu er ekki þannig farið með
Íslandsstrenginn, eins og rakið hefur verið .
Þegar hugað er að svo gríðarlegri fjár-
festingu sem sæstrengur á milli Íslands og
Skot lands með tengivirkjum er, þá verður
afkasta getan að vera miklu meiri en 700 MW .
Hún verður að vera a .m .k . tvöfalt meiri .
Meðalálagið á íslenzka raforkukerfið er
aðeins um 2000 MW . Þetta setur afltengingu
við útlönd mjög þröngar skorður, og 700
MW, sem er um þriðjungur af álaginu í
landinu sjálfu, er of mikill flutningur til
að stöðugleiki kerfisins verði tryggður með
góðu móti . Ef útreikningar sýna, að rekstur
strengsins veldur óstöðugleika, verður hann
ekki samþykktur .
Niðurstaðan er þess vegna sú, að senn
verð ur hægt að framleiða sæstreng, sem
tækni lega er unnt að leggja á milli Íslands
og Skotlands, en rekstur hans verður hins
vegar verulegum annmörkum háður og arð-
semi verkefnisins verður ekki fyrir hendi að
óbreyttu .
Bretar hafa í hyggju að reisa ný kjarnorku-
ver til að draga úr losun gróðurhúsaloftteg-
unda, og þá mun verðmæti grænnar orku
lækka á Bretlandseyjum . Það er þess vegna
mjög óráðlegt að reiða sig á niðurgreiðslur
úr brezka ríkissjóðinum á grænni orku frá
Íslandi .
Þessi sæstrengur er allt of stór til að tækni-
lega sé mögulegt að tengja hann áhættulaust
við íslenzka raforkukerfið og reka á fullum
afköstum, og svo mun enn verða um langa
hríð .
Skýringar
1 . TWh/a = terawattstund á ári; 1 TWh = 1
milljón MWh (megawattstundir) . Virkjanlegt
vatnsafl á Íslandi er talið nema 45 TWh/a, en
sé reynt að taka tillit til gildis náttúrunnar, þar
sem maðurinn hefur enn ekki sett mark sitt á,
þá geta dregizt frá 20 TWh/a, og eftir standa þá
25 TWh/a .
2 . Jarðgufuvirkjanir eru ekki allar sjálfbærar, t .d .
dregur smám saman niður í flestum, og brenni-
steinsmengun, á formi eitruðu loft teg undar innar
H2S-brennisteinsvetnis, er sums staðar alvarlegt
vandamál í þéttbýli og í grennd við virkjanirnar .
Orkufyrirtækin taka þetta nú alvarlega og stunda
rannsóknir til að vinna bug á þessari mengun .
Niðurdráttur þýðir, að of geyst hefur verið farið
í nýtingu jarð hita forðans á viðkomandi svæði .
Þess má geta, að heildarnýting jarðhita á Íslandi,
að hita veitunum meðtöldum, er tæplega ferföld
nýting vatnsorku . Þess er að vænta, að aukin
þekking kenni mönnum að forðast vandamál
jarð gufu nýtingar við næstu virkjanir . Stundum
er reiknað með, að hægt sé að framleiða um 15
TWh/a af raforku með jarðgufu, en til þess þarf
um 150 TWh/a af gufuorku, sem er þreföldun
núverandi nýtingar jarðhitans .
3 . Kveikjan að þessari Þjóðmála-grein er grein
Björgvins Skúla Sigurðssonar, BSS, verk-
fræðings og framkvæmdastjóra markaðs- og
viðskiptaþróunarsviðs Landsvirkjunar .
4 . ISK/USD = gengi íslenzku krónunnar m .v .
bandaríkjadal .
5 . Rafmagn á Íslandi er framleitt sem rið-
straumur með tíðnina 50 Hz, þar sem 1 Hz er
ein sveifla á sekúndu . Það er ekki unnt að senda
riðstraum um langan sæstreng, því að þá verður
afltapið óbærilegt . Þess vegna þarf fyrst að breyta
riðstraumi í jafnstraum eða rakstraum, eins og
hann er stundum nefndur . Það er gert með spenn-
um og afriðlum . Raforkukerfi Skotlands, eins og
allrar Evrópu, er 50 Hz kerfi, og þess vegna þarf
að breyta jafnstrauminum frá sæstrengn um í
riðstraum, sem hleypt er inn á rafkerfi mót töku-
landsins . Það er gert með spennum og áriðlum .
Þar sem viðskiptahugmyndin, sem BSS kynnti
til sögunnar í grein sinni, er reist á því að senda
orku í báðar áttir um strenginn, þarf afriðla og
áriðla við báða enda strengsins . Það er jafndýrt
að senda orkuna í hvora átt sem er .
6 . Með núvirðisreikningum eru framtíðartekjur
reiknaðar til núvirðis með afvöxtunaraðferð,
sem hvílir á þeirri staðreynd, að tekjur í
framtíð hafa minna virði en tekjur í nútíð . Í
útreikningum höfundar er notuð 10% ávöxt-
unar krafa, sem er fremur há, en verkefnið er