Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Síða 25

aðeins í undantekningartilvikum séu það utanaðkomandi aðilar sem veita
slíka aðstoð.
Fyrir dómi
Það má segja að öll mál sem borist hafa fagráði á undanförnum árum séu
prófmál í einhverjum skilningi. Reynsla fagráðs af einstökum málum hefur
verið mikilvæg og hún skýrir þær breytingar sem gerðar hafa verið á starfs-
reglunum frá upphafi. I kjölfar þeirrar umræðu um einstök mál sem átt
hefur sér stað á opinberum vettvangi hefur málum sem borist hafa fagráði
fjölgað til muna. Þá hefur aukin umræða um kynferðisbrotamál almennt
einnig haft áhrif og gefið þolendum kjark og hvatningu til að segja frá
reynslu sinni. I sumum tilfellum er um að ræða áratuga gömul mál sem
viðkomandi aðilar hafa af einhverjum sökum ekki treyst sér til að koma
fram með fyrr.
Eitt þeirra mála sem komið hafa inn á borð fagráðs á síðustu árum er mál
prests sem var sakaður um kynferðislega áreitni gagnvart unglingsstúlkum
í söfnuði hans. Þetta er eina málið sem farið hefur dómstólaleiðina, en
það var mjög áberandi í fjölmiðlum á meðan á því stóð. Presturinn var
sýknaður bæði í Héraðsdómi og fyrir Hæstarétti af því að sú breytni sem
sýnd var og sönnuð í meðferð dómsins félli undir refsiramma 199. gr.
almennra hegningarlaga um kynferðislega áreitni. Þá var presturinn einnig
sýknaður af því að með háttsemi sinni hafi hann „sýnt stúlkunum yfirgang,
ruddalegt eða ósiðlegt athæfi, sært þær eða móðgað í skilningi 3. mgr. 99.
gr. barnaverndarlaga nr. 80/2002“.32
Málið kom fyrst inn á borð fagráðs vorið 2008 en var umsvifalaust sent
viðkomandi barnaverndaryfirvöldum, eins og lög kveða á um og starfsreglur
kirkjunnar árétta, þar sem um var að ræða mál sem vörðuðu börn yngri
en 18 ára. Þegar Hæstiréttur hafði birt niðurstöðu sína í mars 2009 kom
málið aftur inn á borð fagráðs sem vann greinargerð um það fyrir biskup.
Greinargerðin var einnig send viðkomandi sóknarnefnd. Málið fékk síðan
umfjöllun, annars vegar siðanefndar Prestafélags Islands og hins vegar
Urskurðarnefndar þjóðkirkjunnar. I bréfi Siðanefndar PI frá 23. júlí 2009
er að finna eftirfarandi niðurstöðu: „Það er samdóma álit siðanefndar að
hegðun ...[NN] í ofangreindum tilvikum brjóti í bága við siðareglur PÍ
32 Dómur Héraðsdóms Suðurlands S-538/2008, frá 2. desember 2008. Sjá einnig dóm Hæstaréttar
í máli nr. 684/2008, frá 19. mars 2009.
23
L