Orð og tunga - 01.06.1990, Blaðsíða 71

Helga Jónsdóttir
íslenskun forrita
Inngangsorð
I þessu erindi mun ég fjalla um íslenskun forrita og byggist umfjöllunin á reynslu
minni af þýðingum forrita fyrir IBM undanfarin fimm ár. Þó að alls staðar sé
gengið út frá þeim þýðingum nema annað sé tekið fram er líklegt að margt af
því sem rætt verður um gildi almennt um forritaþýðingar.
Helstu einkenni forritatexta
Þýðingar forritatexta eru í aðalatriðum lítið frábrugðnar öðrum nytjaþýðing-
um. Meginstofninn í slíkum textum eru leiðbeiningar sem eru áþekkar öðrum
leiðbeiningum sem á vegi manna verða í daglegu lífi, svo sem leiðarvísum með
tækjum eða mataruppskriftum svo að eitthvað sé nefnt. Sú almenna krafa gildir
um slíkar leiðbeiningar éið þær séu skýrt fram settar og nákvæmar og eitt helsta
einkenni þeirra er ópersónulegur stíll.
I stórum dráttum má skipta forritatextum í þrjá aðalflokka: skjámyndir, boð
og skýringar.
• Skjámyndir eru textar sem birtast á skjánum, notanda til leiðbeiningar.
Oft er brugðið upp nokkrum kostum sem notandi getur valið á milli.
• Boð eru stuttir textar sem upplýsa notanda um gang verks á tölvunni, t.d.
að aðgerð hafi heppnast eða eitthvað hafi farið úrskeiðis.
• Skýringar eru textar sem notandi getur kallað fram á skjáinn til nánari
útskýringar á boði eða skjámynd og til leiðbeiningar um aðgerðir.
í grein í Orði og tungu 1 (Helga Jónsdóttir 1988) fjallaði ég um ýmis vandamál
sem geta komið upp við þýðingar á textum af þessu tagi, og vísast til þeirrar
greinar hér. Eg vil þó drepa á tvennt sem setur þýðendum skorður í textum sem
þessum. Annars vegar er rými oft takmarkað (80 stafbil fyrir boð, eða 5 stafbil
fyrir orð á skjámynd sem krefst 8 stafa). Hins vegar getur fallakerfi íslensku
valdið þýðendum erfiðleikum. Það kemur t.d. fram í því að ekki er hægt að þýða
ensku forsetningarnar to og from með til og frá ef ætlunin er að íslenska orðið
sem fer á eftir forsetningunni standi í nefnifalli.
49