Ráðunautafundur - 20.02.1996, Page 52

44
SÝKLAEFTIRLrr
Skipulegt eftirlit með sýklum í sláturafurðum hefur verið frekar lítið hér á landi. Athyglin hefur
hingað til einkum beinst að salmónellumengun alifugla og svína, en einnig er vert að huga að
listeríu og campylobakter.
Salmónella hefur á undanförnum árum fyrst og fremst og með hæstri tíðni greinst í ali-
fuglum. Hún hefur einnig greinst í svínakjöti en í mun minna mæli en í alifuglakjöti (6). Árið
1989 fannst salmónella fyrst í sviðahausum og síðan aftur 1993 og svo aftur síðastliðið haust.
Fyrst var salmónella því einskorðuð við afurðir dýra sem alin eru í „lokuðum kerfum" en nú er
hún einnig farin að finnast í afurðum dýra sem alin eru í „opnum kerfum", þ.e. grasbítum. Þetta
er áhyggjuefni og því ástæða til að staldra við. Hingað til hafa fyrst og fremst lokafurðirnar verið
rannsakaðar en nú er nauðsynlegt að færa sig framar í framleiðslukeðjuna hvað eftirlit varðar til
að ná árangri. Þetta hefur verið gert með góðum árangri í alifuglaræktinni. Þar hafa verið tekin
sýni í framleiðslubúunum svo hugsanleg mengun greinist miklu íyrr en annars væri reyndin.
Sýni eru tekin af kjúklingum að minnsta kosti tvisvar sinnum á eldistímanum, við tveggja vikna
og fimm vikna aldur. Ef niðurstöður eru jákvæðar við þessar rannsóknir, er kjúklingunum oftast
fargað strax. Nú eru einnig reglulega og skipulega tekin sýni af kjúklingum í salmónelluræktun í
sláturhúsunum. Árangurinn af þessu starfi hefur skilað sér vel, því að nú eru tíðni salmónellu-
mengunar í alifuglakjöti mun minni en var áður en þetta verklag var tekið upp (7).
Vinnuhópur á vegum yfirdýralæknis, Hollustuverndar ríkisins, sláturleyfishafa og um-
hverfisráðuneytisins er farin að vinna að úttekt á útbreiðslu salmónellumengunar í matvælum hér
á landi. Vinna hópsins er rétt að hefjast en markmiðið er að marka stefnu í þessum málum.
Hingað til hefur verið unnið eftir svokallaðri núll stefnu, þ.e. að í matvælum sem seld eru á
markaði megi ekki finnast salmónella. Ætlunin er að reyna að finna uppruna smitsins og smit-
leiðirnar í sláturdýrin og þar með í afurðirnar af þeim. Þetta er forsenda þess að unnt sé að marka
skynsamlega stefnu í þessum málum og skipuleggja markvissar fyrirbyggjandi aðgerðir og
eftirlitsáætlun.
Ljóst er að markvisst og fullnægjandi eftirlit með salmónellumengun í sláturafurðum
kostar verulega Ijármuni. Hins vegar má færa rök fyrir því að slíkt eftirlit borgi sig því matar-
sýkingum vegna neyslu á menguðum afurðum fækkar verulega.
Rétt er að minnast þess að einnig þarf að huga að fleiri sýklum eins listeríu og campylo-
bakter.