Ráðunautafundur - 20.02.1996, Page 57

49
Nú eru til umfjöllunar í Evrópu drög að tilskipun Evrópusambandsins um nítrat í blað-
grænmeti (Skjal VI/3080/93) en þar eru sett nokkuð ströng hámarksgildi. Líklegt er að til-
skipun þessi taki giidi í vetur. Ekki er ljóst hvort þessi ákvæði verða hluti EES samningsins en
talsverður þrýstingur er á að svo verði. Engu að síður er nauðsynlegt að huga að þessum
ákvæðum enda viljum við að matvælaframleiðsla okkar sé sambærileg að gæðum þegar miðað
er við vörur framleiddar í Evrópu. Erfiðara er að uppfylla ákvæðin á norðlægum slóðum en
suðlægum. Fáar mæiiniðurstöður liggja fyrir um nítrat í íslensku blaðgrænmeti og því er lítið
hægt að segja um stöðu íslensku framleiðslunnar. Þó er ljóst að hæstu gildin eru yfir hámarki
Evrópusambandsins.
Kadmín er einn hinna svokölluðu þungmálma og getur verið eitur fyrir menn og
skepnur. Kadmín er að finna í fosfati sem notað er til áburðarframleiðslu en styrkurinn er
breytilegur eftir uppruna fosfatsins. Áburðarverksmiðjan í Gufunesi hefur notað fosfat með
litlu kadmíni og því hefur íslenskur áburður verið með því besta sem völ er á. Halda þarf
áfram notkun á kadmínrýrum áburði þótt verslun með áburð taki breytingum. Forðast þarf að
nota kadmínríkt fosfat við lífræna ræktun.
4. Mygla
Vissir myglusveppir geta myndað svokölluð sveppaeiturefni og má nefna aflatoxín og
okratoxín. Til þess að efnin myndist þarf rök og hlý skilyrði, hiti þarf að vera yfir 25°C til að
aflatoxín myndist en önnur efni geta myndast við lægra hitastig. Þótt aflatoxín séu náttúruleg
eru þau einhverjir öflugustu krabbameinsvaldar sem eru þekktir, jafnframt eru þau sterk eitur-
efni sem virka á lifur. Langvarandi inntaka aflatoxína í litlu magni getur valdið krabbameini í
lifur. Áhrif hinna ýmsu sveppaeiturefna á skepnur eru breytileg eftir því um hvaða efni er að
ræða, áhrifin geta t.d. lýst sér sem vanþrif. Ef fóður mjólkurkúa er mengað með sveppa-
eiturefnum berst örlítill hluti (um 1%) í mjólkina. Slíkt er mjög alvarlegt mál þar sem strangar
kröfur þarf að gera til allrar ungbarnafæðu. í reglugerð um aðskotaefni (nr. 518 frá 1993) er
sett hámarksgildi fyrir sveppaeiturefnið aflatoxín M1 í mjólk. Lítið er vitað um hvort þetta
efni geti verið til staðar í íslenskri mjólk en það fannst ekki í fjórum sýnum sem send voru til
greiningar í Þýskalandi 1994 (Olafur Reykdal 1995). Lágt hitastig á íslandi dregur úr líkunum
á að sveppaeiturefni myndist í heimafengnu fóðri en þau geta verið til staðar í innfluttu fóðri. í
fóðri sem flutt er úr köldu umhverfi í heitar og rakar geymslur getur myndun sveppaeiturefna
orðið vandamál. Þar til sýnt hefur verið fram á annað verður að líta svo á að efnin geti
myndast í mygluðu fóðri sem geymt er í hlýjum geymslum.