Ráðunautafundur - 20.02.1996, Qupperneq 187

179
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1996
Áhrif fiskimjölsgjafar og rúningstíma á ullarmagn og gæði
Emma Eyþórsdóttir
og
Bragi Líndal Ólafsson
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
INNGANGUR
Haustrúningur sauðfjár hefur færst mjög í vöxt á undanförnum árum og hafa gæði innlagðrar
ullar í landinu gjörbreyst til batnaðar í kjölfarið. Innlögð haustull hefur aukist úr 40 tonnum
árið 1988 í 530 tonn haustið 1994 og er haustullin nú um 58% af heildarullarmagni sem lagt er
inn í þvottastöð (Emma Eyþórsdóttir 1990, Guðjón Kristinsson 1995). Haustrúin ull er jafnan
að mestu laus við húsvistarskemmdir svo sem heymor, húsagulku og þófa og kemur því yfir-
leitt mun betur út úr mati en vetrarrúin ull. Meðalverð á haustull 1994 var um 352 kr á óhreint
kg en á vetrarull um 193 kr/kg, sem endurspeglar þann mun sem er á flokkun haustullar og
vetrarullar (Guðjón Kristinsson 1995). Haustrúið fé þarf að rýja aftur að vetri eða vori og er
snoðullin innan við 20% af heildarullarmagni hverrar kindar (Sigurgeir Þorgeirsson o.fl.
1990). Snoðið er flokkað eftir lengd þegar ullin er metin og fer verulegur hluti þess í III. flokk
vegna þess að það nær ekki tilskilinni lengd.
Nokkuð hefur borið á því að þófasneplar hafa myndast í togi á ungum ám sem rúnar eru
að hausti og spilla ullarreyfmu. Ástæðan er oft talin sú að snoð hafi verið rúið of snemma
veturinn áður og ullarskil hafi myndast eftir að rúið var. Hýjungur sem losnar við ullarskilin
þófnar síðan utan á nýja ullarreyfinu og myndar hnúta í togi á haustullinni.
Allmargar tilraunir með rúningstíma á íslensku fé hafa verið gerðar á undanförnum
áratugum, allt frá því að Stefán Aðalsteinsson hóf tilraunir með haust- og vetrarrúning
gemlinga um 1960 (Stefán Aðalsteinsson 1972). Tilraunir á síðari árum hafa aðallega beinst
að samanburði á þrifum og afurðum haustrúinna og vetrarrúinna áa (Sigurgeir Þorgeirsson
o.fl. 1990) og í kjölfar þeirra breyttist rúningstími almennt hjá bændum. Rúningstími á snoði á
haustklipptum ám hefur hins vegar ekki verið kannaður í tilraunum áður. Tilraunir með fiski-
mjölsgjöf eiga sér einnig langa sögu, allt frá tilraunum Þóris Guðmundssonar með síldarmjöls-
gjöf með vetrarbeit á þriðja áratug aldarinnar. Áhrif fiskimjölsgjafar á ær og gemlinga á
L