Ráðunautafundur - 20.02.1996, Page 288

280
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1996
Fósturvísaflutningar
Þorsteinn Ólafsson
Kynbótastöð Suðurlands
INNGANGUR
í lok síðustu aldar tókst að flytja fósturvísa milli kanína. Árið 1951 tókst að flytja fósturvísa
milli kúa og 1964 var það gert án uppskurðar. Aðferðirnar við kýr fóru þó ekki að þróast fyrr
en í lok 7. áratugarins og fram eftir 8. áratugnum.
Fósturvísaflutningar eru mikið notaðir í Bandaríkjunum, Canada og Ástralíu, en hlut-
fallslega minna í Evrópu. Á Norðurlöndum hafa þeir verið lítið notaðir, nema í Danmörku.
AÐFERÐIR
Tilgangur fósturvísaflutnings er að nýta erfðaefni kvenleggsins betur en annars væri. Þess
vegna er reynt að framkalla fjöldaegglos í þeim kúm sem eiga að gefa fósturvísa. Til þess að
það takist þurfa kýrnar að vera farnar að beiða eðlilega og orkubúskapur þeirra þarf að vera
kominn í jafnvægi eftir burðinn. Það verður þess vegna að gera ráð fyrir því að það líði 8 vikur
frá burði þangað til farið er að undirbúa íjöldaegglos í fullorðnum kúm og ennþá lengri tími
með 1. kálfs kvígur. Óbornar kvígur þurfa að vera orðnar vel kynþroska.
Til þess að framkalla fjöldaegglos er notað heiladingulhormónið FSH Foilicle Stimul-
ating Hormone. Áður var notað hryssublóðhormónið PMSG, en það hefur dregið úr notkun
þess. FSH hormónið er gefið í 9 litlum skömmtum með 12 klst millibili. PMSG hormónið er
gefið í einum skammti. Þess vegna var horft meira til þess að nota það, en vegna þess að það
veldur ónæmissvörun og langvarandi verkun eru viðbrögðin við því óútreiknanlegri.
Undir lok FSH meðferðarinnar eru kúnum gefnir tveir skammtar af samstillingar-
hormóni Prostaglandini. Kýrnareru tvísæddar.
Viku eftir sæðingu er fósturvísunum skolað úr legi kúnna. Skolunin er gerð þannig að
inn í legið er farið með sérstaka pípu svipaða þvaglegg og hún þrædd upp í annað leghornið. Á
pípunni er loftblaðra sem hindrar að vökvi komist aftur í legið. I gegnum pípuna er látinn
renna PBS vökvi með kúasermi, 20-70 ml í einu og honum safnað í ílát. Hvort leghorn er