Ráðunautafundur - 20.02.1996, Qupperneq 294

286
hins vegar hin afbrigðilega efnasamsetning mjólkur hjá því í samanburði við önnur kyn. Yfir-
burðir þessa kyns nýtast aðeins þar sem mjólk er framleidd til smjörvinnslu. Það er hins
vegar alveg ijóst að ein af þeim meginkröfum sem gera verður í sambandi við innflutn-
ing á nýju kyni hingað til lands er að efnasamsetning mjólkur sé sem líkust því sem við
höfum hjá íslenskum kúm í dag, þannig að innflutningurinn leiði ekki af sér óæskilegt
ójafnvægi á mjólkurmarkaði. Af þeirri ástæðu er hygg ég fullljóst að Jersey kýrnar koma
ekki til greina.
Ekkert kúakyn hefur í dag eins mikla útbreiðslu á meðal mjólkurkúa og svartskjöldóttu
Friesian kýrnar. Uppruni þessara kynja verður yfirleitt rakinn til Hollands og mun vart þurfa
nema rúma öld til að rekja til sameiginlegs uppruna. Ræktun þessara kynja í mismunandi
löndum hefur hins vegar leitt til mismunandi stofna sem sýnt hefur verið í umfangmiklum
samanburðartilraunum að umtalverður munur er á í mörgum eiginleikum. Ræktun þessara
kynja í Evrópu á síðustu þrem áratugum einkennist af miklu og stöðugu flæði erfðaefnis frá
Norður-Ameríku frá Holstein gripum þar. Á þann hátt hefur afkastageta stofnanna í mörgum
löndum verið stóraukin á síðustu árum. Margt bendir hins vegar til að nú sé í þessum efnum
að verða erfðajafnvægi og flæði erfðaefnis í framtíðinni verði til beggja átta. Ræktun vestan-
hafs hefur um langan tíma verið með fremur einfaldar áherslur, þannig að stefnt hefur verið að
aukinní afkastagetu og bættu útliti gripanna. í mörgum löndum Evrópu var áhersla til skamms
tíma á ræktun tvínytjagripa við ræktun svartskjöldóttu kynjanna og á allra síðustu árum hefur
ræktunarmarkmið orðið breiðara en áður og aukin áhersla lögð á frjósemi, hreysti og heil-
brigði gripa, sérstaklega í ræktunarstarfi á Norðurlöndunum.
Þriðji hópurinn eru rauðu kynin, en þar eru kyn sem eiga uppruna sinn í Ayrshire kyninu
fyrirferðarmest (t.d. SRB og NRF), en þar teljast einnig kyn eins og rauðu dönsku kýrnar
(RDM). Flest bendir til að á erfðahópunum þremur á Norðurlöndum, þ.e. í Noregi, Svíþjóð og
Finnlandi, sé lítill munur. í þessum löndum öllum hafa áherslur á síðari árum færst sífellt
meira yfir á breiðara ræktunarmarkmið en áður var en í öllum löndunum hafa kynin lengi
verið ræktuð sem tvínytja kyn.
Þar sem athygli í sambandi við innflutning á kyni til blöndunar beinist óneitanlega að
NRF kyninu er ástæða til að gera grein fyrir ræktunarsögu þess í örfáum orðum.
í Noregi var á fyrri hluta þessarar aldar mikill fjöldi kúakynja. í búfjárrækt voru þar þá
mjög ráðandi kenningar um sérstaka aðlögun kynja að náttúrlegum aðstæðum á hverjum stað
og mótuðu þær ræktunarstarfið. Eitt af þessum kynjum var NRF sem á uppruna sinn í Ayr-
shire kyninu, t.d. snemma á öldinni mikið myndað með innflutningi á SRB nautum frá Sví-