Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2016, Side 92

91
Í tilviki páfabréfs er það ekki aðeins allur hinn kristni heimur heldur í
raun allt mannkyn, á meðan stjórnmálaleiðtogar eru í brennidepli bisk-
upaákallsins. Í báðum bréfum er ítrekaður sá skilningur að loftslagsmálin
varði alla heimsbyggðina og allir þurfi því að leggjast á eitt til að afstýra
eyðingu jarðarinnar. Samræða milli vísinda og trúar sé því ekki aðeins
æskileg heldur og nauðsynleg.
Laudato si’ er mikið rit að vöxtum, sett fram í samtals 246 greinum. Í
upphafsgreininni kemur fram að heiti bréfsins er bein tilvitnun í lofsöng
heilags Frans frá Assisi (u.þ.b. 1181/2–1226) um sköpunarverk Guðs, en
núverandi páfi er fyrsti páfinn sem tekið hefur sér nafn hans. Náttúrusýn
Frans frá Assisi er greinilegt leiðarljós og guðfræðileg uppspretta bréfs
páfa65 og siðferðilegt og samfélagslegt erindi bréfsins fléttast náið saman.
Páfi ítrekar að ávarp sitt beinist að mannkyni öllu, án aðgreiningar, og
hvetur til almennrar samstöðu um loftslagsmál. Jörðinni líkir hann við
systur og móður alls mannkyns sem næri og viðhaldi öllu lífi með gjöfum
sínum. Nú sé svo komið að þessi systir þjáist vegna syndugs framferðis
mannkyns á jörðinni sem einkennist af ofbeldi og yfirgangi. Orsök þessa
ófremdarástands er sú sama og tilgreind er í ritum LH hér að framan, synd
og hroki mannsins. Mannkyn hefur gleymt uppruna sínum, gleymt að það
er af sama meiði og jörðin (sbr. 1Mós. 2.7).66
Fræðilegar grunnstoðir Laudato si’ eru af tvennum toga, vísindalegum
og guðfræðilegum. Bréfið vísar í nýjustu niðurstöður vísindalegrar þekk-
ingar á orsökum og afleiðingum loftslagsbreytinga. Páfi viðurkennir nið-
urstöður vísindasamfélagins og leggur út af þeim. Túlkun hans á hinum
manngerða vanda er þó annars konar en vísindasamfélagsins, en hann
rekur eina meginorsök loftslagsvandans til valds og áhrifa tækni og vís-
inda í hinum vestræna heimi. Vestræn tækniþróun hefur að hans mati farið
fram úr sjálfri sér og er páfi ómyrkur í máli í gagnrýni sinni á þróun og
framfarir sem byggst hafi á ofneyslu og sóun verðmæta. Heiminn segir
hann kominn á heljarþröm í stefnu sinni að röngu markmiði. Fátækt og
umhverfismál tengjast náið í framsetningu páfa en lausnar þeirra telur hann
www.scribd.com/doc/287076328/World-bishops-appeal-to-COP-21-negotiating-
parties.
65 Sbr. # 9–12 í umburðarbréfi páfa. Páfi beitir óspart kennivaldi kaþólskra fræði-
manna, einkum Tómasar frá Akvínó og fleiri miðaldaguðfræðinga, jafnframt því
sem hann vitnar í orð og yfirlýsingar fyrri páfa ásamt núverandi og fyrrverandi
kardinála og biskupa víðsvegar um heiminn.
66 Sbr. „Þá mótaði Drottinn Guð manninn af moldu jarðar og blés lífsanda í nasir
hans. Þannig varð maðurinn lifandi vera.“ (1Mós 2.7) Sjá Laudato si’, # 1–16.
TRú OG LOFTSLAGSBREYTINGAR