Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2016, Page 165

164
einfaldlega lagt til að ekki sé gripið til orðaforða afbrigðilegrar kynhegð-
unar líkt og um skammaryrði væri að ræða. Eins og kemur fljótt í ljós við
lestur verka Freuds er kynverundin í eðli sínu afbrigðileg. „Endipunktur“
og „viðföng“ kynferðislegrar löngunar eru oft óljós og ávallt hægt að
skipta þeim út fyrir annað. Ef við erum ekki tilbúin til að líta á getnað
sem almennt markmið kynhvatarinnar neyðumst við til að viðurkenna að
við erum öll perrar, svo gripið sé til orða Jonathans Dollimore. Markmið
Dollimores var að endurheimta „hugtak afbrigðilegrar kynhegðunar sem
flokk menningarrýni“; hugtak sem væri samofið allri kynverund frekar en
það stæði utan við hana, og væri ómissandi fyrir hverja tilraun til að skilja
menningarafurðir þar sem órarnir ráða ríkjum – líkt og líkamsgreinarnar
okkar þrjár.23
Formgerðir afbrigðileikans í „kvenlíkamsgreinunum“
Líkamsgreinarnar sem ég hef tekið fyrir treysta allar á sjónarspil „kyn-
þrunginna“ kvenlíkama, auk þess sem þær bjóða allar upp á það sem marg-
ir femínistar væru sammála um að teldist sjónarpil kvenfórnarlambsins.
Konur eru þó gerðar að fórnarlömbum á afar ólíkan hátt í hverri kvik-
myndategund fyrir sig og því ekki hægt að skýra þær allar með því að
benda einfaldlega á það sadíska vald og nautn sem felst í virkri stöðu karl-
mannsins sem refsar eða drottnar yfir óvirkum konum.
Feministar hafa margir bent á að konur sem koma fram í klámi og verða
að gera það sem sýnt er í myndinni séu í raun og veru í stöðu fórnarlambs,
og að hið sama gildi um persónur myndarinnar.24 út frá þessu sjónarhorni
er klám í grunninn sadískt, það einkennist af kvalalosta. Þegar kemur að
vasaklútamyndum fyrir konur hafa feministar bent á masókismann eða
sjálfskvalalostann sem birtist í sjónarspili yfirþyrmandi þjáninga og missis.
Femínistar hafa, í tilfelli hryllingsmynda, gjarnan talið konurnar sem
verða fyrir þeim pyntingum og limlestingum sem leikið er eftir vera
23 Jonathan Dollimore, „The Cultural Politics of Perversion: Augustine, Shakespeare,
Freud, Foucault“, Genders 2/1990, bls. 1–16, hér bls. 13. verk Dollimore, ásamt
nákvæmari rannsókn Teresu de Lauretis á afbrigðileikahugtakinu í freudískri sál-
greiningu (í vinnslu [árið 1991]), koma til með að verða miðlæg í frekari tilraunum
til að gaumgæfa og skilja afbrigðilegar nautnir þessara ógeðslegu líkamsgreina.
24 Sjá Andrea Dworkin, Pornography: Men Possessing Women, New York: Perigee
Books, 1979 og Catharine MacKinnon, Feminism Unmodified: Discourses on Life and
Law, Cambridge, MA: Harvard University Press, 1987.
l i n d A W i l l i A M S