Skírnir - 01.09.2007, Page 53

29 Í Fer›a bók inni er kom izt svo a› or›i: „[…] og tók hann flá upp á flví, svo sem
til a› deyfa til kall fólks ins flar til og láta fla› falla í gleymsku, a› inn lei›a í ríki
sínu um dæm a stönd in […].“ fiessi or› eru í hand riti Tómas ar skrif u› me›
breyttu letri og má álykta a› hon um hafi hér ver i› of ar lega í huga ákvör› un
Dana kon ungs um a› efna til rá› gjaf ar flinga. At hygli vek ur a› flessi or› eru
skrif u› 1834–1835, en Til skip un um skipu lag og starfs hætti rá› gjaf ar fling anna
fyr ir eystift in í Dan mörku ásamt Ís landi og Fær eyj um var gef in út 15. maí 1834
(For or dn ing ang. Provindsi al Stænd ernes Indretn ing for Östifter ne i Dan mark,
samt for Is land og Færöer ne. Lov sam ling for Is land, 10:, bls. 496–539). fiau
komu sam an ári› 1835. Í Prúss landi voru rá› gjaf ar fling in sett á fót ári› 1823.
Tómas vík ur sí› ar laus lega a› rá› gjaf ar fling un um í Dan mörku. Sjá um fletta:
Jak ob Bene dikts son 1947: xii, og Tómas Sæ munds son 1947:365–366.
skírnir 321tómas sæmundsson og jón sigurðsson
stakra hér a›a — og mæla fyr ir a› flau, skip u› ákve›n um mönn -
um sem full næg›u til tekn um lög bundn um skil yr› um, kæmu sam -
an ár lega til a› rá›slaga um fla› sem bet ur mætti fara í lög gjöf og
stjórn ar hátt um og leggja á rá› um úr bæt ur. 29 fiau rá› telj ast sí› -
an til marks um vilja fljó› ar inn ar og eigi a› leggja óbreytt fyr ir
kon ung. Á flessu og tak mark a›ri ein valds stjórn sé fló sá mun ur,
seg ir Tómas, a› kon ung ur geti not a› fla› sem hann vill, en kasta›
ö›ru, en ö›r um kosti ver›i hann a› sam flykkja allt og gjöra a›
lög um nema hann hafi gild rök til a› setja sig á móti. fijó› in ver›i
í fyrra til fell inu a› fara bón ar veg og á fla› und ir kasti a› ver›a
bæn heyr› flví a› eng an rétt hef ur hún til a› heimta. Í sí› ara til fell -
inu geti hún heimt a› og er vi› kon ung laus allra mála ef hann
br‡t ur á henni lög.
En flrátt fyr ir allt tel ur hann a› stétta fling in — hin rá› gef andi
um dæm a stönd — geti ver i› til mik illa nota; fólk i› venj ist vi› a›
hugsa um stjórn ar sak ir, bera skyn á a› fer› kóng anna, hlut ast vi›
a› gera sig ver› ugt fleirr ar vir› ing ar a› koma í val svo a› fla›
mætti gagn ast fö› ur land inu. fijó› ar and inn lifn ar flar vi› og fólk i›
kynn ist flar bet ur en á›ur; kon ung arn ir fá flá a› flekkja vilja fljó› -
ar inn ar bet ur. A› sí› ustu sé fla› hi› hættu minnsta a› búa fljó› ina
smátt og smátt und ir full komn ari stjórnar í tök. Ef einni fljó› sem
er allri stjórn óvön í einu er veitt of mik i› vald er hætt vi› a› hún
kunni ekki me› al hóf í me› fer› fless sem hættu legt geti ver i› borg -
ara legri reglu semi, hvar ver ald ar sag an s‡ni mörg hryggi leg dæmi,
er fljó› irn ar hafi fyr ir til láts sem ina lagt sjálf an kon ung inn á högg -
stokk inn. fiví er au› skil i› hva› mik i› einni fljó› er veitt ef kóng -