Skírnir - 01.09.2007, Page 67
endi lega sam mála flví sem sjálf skip a› ir lei› tog ar henn ar telja og
hafa tali› a› henni sé fyr ir bestu.
Allt fletta end ur spegl ast í flekkt ustu menn ing ará deilu Jónas ar
Hall gríms son ar, fl.e. í glímu hans vi› rímna kóng inn Sig ur› Brei› -
fjör›. Í fræg um rit dómi um rím ur Sig ur› ar af Tristrani og
Indíönu, sem birt ist í flri›ja bindi Fjöln is, ré›st Jónas af hörku á
skáld bró› ur sinn og skáld skap hans fyr ir dæma lausa „van brúk un
á skáld skap ar-list inni! hví líkt hir›u leísi um sjálfann sig og a›ra“,
eins og Jónas or› a›i fla›. Komst Jónas a› fleirri ni› ur stö›u a›
leir skáld um á bor› vi› Sig ur› Brei› fjör› ætti ekki a› vera vært í
land inu, og fla› væri bein lín is skylda hvers manns a› „s‡na al -
mennín gji eín skj is vir›i fleírra [slíkra rímna], og hefna so lanz ins
og fljó› ar inn ar, fir ir alla flá skömm, sem hún ver› ur fir ir af slík um
mönn um“ (1837:29). Ekki ver› ur lag› ur dóm ur á fla› hér hvort
Jónas ger›i ís lenskri menn ingu grei›a me› af tökutil raun sinni —
e›a flá hvort hon um tókst a› kve›a ni› ur rímna draug inn — held -
ur skipt ir hér meiru hvern ig túlka má menn ing arpóli tískt sam -
hengi rit dóms ins.
Í fyrsta lagi sést af vi› horfi Jónas ar til rímn anna a› bo› ber ar
menn ing ar legr ar fljó› ern is stefnu voru ekki endi lega — flrátt fyr ir
yf ir l‡s ing ar sín ar — sta› fast ir var› hund ar inn lendra menn ing ar -
hef›a gegn er lend um áhrif um. Hva› sem segja má um list rænt
gildi rímna kve› skap ar ins flá var hann sann ar lega ís lensk ur og
haf›i flró ast á löng um tíma me› al fljó› ar inn ar. En líkt og af flrey -
ing ar bók mennt ir nú tím ans féll hann ekki a› feg ur› arsmekk bók -
mennta el ít unn ar — rím urn ar voru kve›skap ur en ekki skáldskap -
ur seg ir Jónas (1837:19), og voru flær flví ekki á vet ur setj andi. Af
or› um hans má rá›a a› bók mennt ir á bor› vi› Tristrans rím ur,
flrátt fyr ir vin sæld ir fleirra, hæf›u ekki fljó› sem vildi láta taka sig
al var lega, flví a› flær flóttu strí›a gegn fleirri fag ur fræ›i sem ríkti
á al fljó› leg um menn ing ar mark a›i. Í skáld skap sín um tek ur Jónas
aft ur á móti er lenda brag ar hætti hik laust a› láni og bland ar fleim
sam an vi› kve› skap ar tækni ís lenskr ar gull ald ar. Hér vinn ur Jónas
úr klass ísk um evr ópsk um skáld skap ar hef› um, ætt u› um úr verk -
um grískra og róm verskra höf unda, sem hann lær›i und ir hand -
lei›slu kenn ara á bor› vi› Svein björn Eg ils son í lat ínu skól an um á
‚Leirskáldunum á ekkji að vera vært‘ 335skírnir