Skírnir - 01.09.2007, Side 118

5 Oli vi er Re boul, La philosophie de l’éd ucation, París, Presses Uni versitaires de
France 1989, bls. 42–43.
6 Que faire des uni versités?, Par ís, Bay ard Éditions, 2002.
skírnir386 páll skúlason
hag n‡t ar rann sókn ir? Á a› velja nem end ur inn í skól ana, me› til heyr andi
hættu á úr vals hyggju, e›a taka á móti sem allra flest um, me› til heyr andi
hættu á flví a› allt jafn ist út? Heild stæ› flekk ing e›a sér hæf ing?5
fieg ar hug a› er a› æ›ri mennt un — hvenær og hvar sem er —
hljóta fless ar spurn ing ar a› koma til tals og svör in vi› fleim kunna
a› ver›a harla ólík. Auk fless kunna a› stæ› ur í hin um ‡ms u lönd -
um a› vera mjög ólík ar. Í Frakk landi er æ›ri mennt un til a›
mynda skipt í tvo sam sí›a flætti, fl.e. sér skól ana („les grand es
écoles“) og há skól ana. „Sér skól arn ir“, sem upp haf lega var ætl a›
a› mennta emb ætt is menn franska rík is ins, eru í reynd or›n ir sér -
hæf› ir há skól ar sem velja inn nem end ur eft ir ströng sam keppn is -
próf sem nem end ur verja gjarn an heilu ári í a› búa sig und ir í svo -
nefnd um „und ir bún ings bekkj um“ (classes préparatoires). Skól ar
fless ir njóta einnig ‡m issa for rétt inda, en fleim er yf ir leitt ekki ætl -
a› a› sinna rann sókn um.
Í bók arkveri Ala ins Re naut, pró fess ors í Par ís, Hva› á a› gera
vi› há skól ana?6 er bent á a› flessi skipt ing æ›ri mennt un ar í
Frakk landi hafi kall a› mikla kreppu yfir flær stofn an ir sem falla í
flokk há skól anna vegna fless a› fleir séu í reynd í sam keppni vi›
„sér skól ana“ sem búi vi› miklu betri starfs skil yr›i. „Úr flví a›
sér skól arn ir taka á sig fla› mik il væga hlut verk a› mennta úr -
valsli› i› sem franska fljó› in flarf á a› halda,“ spyr Ala in Re naut
me› nokk urri bit ur›, „hvers vegna ætt um vi› flá a› láta okk ur há -
skól ana var›a?“ Hann held ur áfram:
fiannig gæti fla› or› i› raun hæf ur val kost ur á svi›i stjórn mál anna, í
Frakk landi frem ur en ann ars sta› ar, a› snúa baki vi› há skól un um og skilja
flá eft ir í eymd sinni: Hinu ómissandi hlut verki fleirra a› fram lei›a yfir -
menn yr›i sinnt eft ir ö›r um lei› um, fl.e. í litl um stofn un um sem standa
utan vi› æ stækk andi fylk ing ar stúd enta, bestu nem end um fram halds -
skól anna yr›i frá upp hafi beint frá há skól un um fyr ir til stilli und ir bún -
ings bekkja flannig a› fleir öfl u›u sér starfs hæfni á skil virk an hátt. Af
fless um sök um er fla› ekki út í hött, sam fé lags lega sé›, a› um fless ar