Skírnir - 01.09.2007, Side 144

14 Lax ness, Al fl‡›u bók in I, bls. 157; í sí› ari út gáfu text ans er fletta or›a lag mild -
a› nokk u› — flar er lát i› vi› fla› sitja a› hafa um hann ein kunn ina „hinn fjölvit-
ri mennín g ar könn u› ur“ — Lax ness, Al fl‡›u bók in II, bls. 92.
skírnir412 jóhann páll árnason
Ljóst vir› ist a› Hall dór hreifst aldrei af fless ari hli› á hugs un
Spen glers. Sterk fylgi spekt vi› fé lags legt rétt læti, sprott in úr si› -
fræ›i sam lí› un ar, setti flví sk‡r mörk hvern ig vinna mátti úr
menn ing ar speki Spen glers og hva›a flætti henn ar var unnt a› fall -
ast á. fietta hug mynda fræ›i lega mót vægi var kom i› til sögu löngu
á›ur en Hall dór tók til vi› fla› ö›ru sinni a› lesa Hnign un Vest -
ur landa, og líta má á fla› sem frum leg an sam runa kristi legra og
sós íal ískra vi› horfa. Til tek in vanda mál sem slík ur sam slátt ur hef -
ur í för me› sér ver›a rædd hér fyr ir ne› an; á flessu stigi get um vi›
geng i› út frá fleim sem upp sprettu veiga mik illa ágrein ings at ri›a
vi› sko› un Spen glers á Am er íku. Gagn r‡ni Hall dórs á n‡ja heim -
inn var — allt frá upp hafi og út í gegn — inn blás in af fé lags legri
og si› fer›i legri af stö›u sem úti lok a›i hreina menn ing ar lega grein -
ingu á hnign un. fietta kom fló ekki í veg fyr ir a› hann mót a›i sín
eig in til brig›i vi› stef frá Spen gler. Tvær rit ger› ir, „Mynd ir“ og
„Kvik mynd in am er íska“, eru sk‡r dæmi um ólík ar lei› ir til a›
sætta slík vi› horf vi› dóma um stjórn mál. Úr flví a› bá› ir fless ir
text ar voru skrif a› ir und ir lok árs ins 1928 (fl.e. til tölu lega snemma
í Am er íku dvöl inni og fyr ir krepp una sem byrj a›i ári› 1929), eins
og Hall dór grein ir les end um sín um frá, er ekki unnt a› sk‡ra flá
sta›i flar sem text arn ir stang ast á me› til vís un til breyttra a› -
stæ›na. Öllu held ur ver› ur a› rekja mis klí› ina milli text anna til
tog streitu og óleystra mála inn an hins sam setta vi› mi› un ar kerf is
Hall dórs. En eitt at ri›i sem rit ger› irn ar tvær eiga sam eig in legt er
áhersla á fjölda menn ingu og flau úr lausn ar efni sem hún skap ar
fyr ir hef› bundna fag ur fræ›i, ásamt fé lags legu sam hengi henn ar.
Al menn ur skiln ing ur Hall dórs á am er ískri si› menn ingu end ur -
spegl ast í flví hvern ig hann tek ur á flessu til tekna at ri›i.
Rit ger› in um mynd ir byrj ar á flví a› mæra Spen gler ákaf ar en
dæmi eru um ann ars sta› ar í bók inni. Hann er kynnt ur til sögu
sem „fjölvitrast ur menn ing ar könn u› ur, sem nokkru sinni hef ir
ver i› uppi“.14 Í fram hald inu kem ur afar löng til vitn un í Hnign un