Skírnir - 01.09.2007, Page 178

Af sann an leika skort ur inn og af lei› ing ar hans
Kjarn inn í flví sem hér er hald i› fram fell ur und ir fræga kenn ingu
Karls Popp er um a› all ar merk ing ar bær ar kenn ing ar í reynslu vís -
ind um ver›i a› vera flannig ger› ar a› flér séu af sann an leg ar ef flær
séu ósann ar.34 Marg ar senni leg ar en ósam r‡m an leg ar kenn ing ar
um fla› hvern ig go› or› hafi erfst í vest ur hluta Rang ár þings vir› -
ast all ar ó-af sann an leg ar; ann ars vær um vi› búin a› fækka fleim.
Af lei› ing in er óhjá kvæmi lega sú a› vanda mál i› sé óleyst og vir› -
ist óleys an legt. Hva› er flá til rá›a?
Svar i› vi› flví er vafa laust nokk u› ólíkt eft ir flví hver svar ar.
Ein hverj ir kunna a› segja a› dæmi mín s‡ni a› forn fræ› ing ar
ver›i a› vera gætn ari í álykt un um sín um en fleir hafi ver i› hing a›
til. fieir eigi a› halda sig ná kvæm ar vi› vitn is bur› heim ilda og
jafn vel stilla sig um a› halda nokkru fram um tíma sem hafa ekki
skil i› eft ir sig ríku leg ar sam tíma heim ild ir. fia› sé ein fald lega
ófræ›i legt vi› fangs efni a› spyrja um go›a ætt ir fyr ir tíma sam -
tíma heim ilda, hva› flá vi› ur nefni Gríms geit-eitt hva›, sem eng inn
viti einu sinni hvort hafi ver i› til. A›r ir kunna a› svara flví a› fleir
hafi löngu vit a› a› saga og önn ur forn mann leg fræ›i séu ekki
veru lega frá brug› in ö›r um skáld skap, og flá skipti litlu hvort hin -
ar ein stöku álykt an ir henn ar séu í sam ræmi vi› sögu leg an veru -
leika.
Fyr ir mitt leyti er ég viss um a› vi› eig um um fram allt ekki a›
gef ast upp vi› a› leita sann leik ans um forn efni, flví a› ein læg leit
a› sann leika er a› mínu áliti meg in at ri›i fræ› anna. Í sjálfu sér
skipt ir ekki endi lega mestu máli hvort ni› ur stö› ur okk ar eru rétt -
ar e›a ekki, flví a› rang ar sögu leg ar álykt an ir eru sjald an ska› leg -
ar vegna fless eins a› flær séu rang ar. — fiær kunna a› vera ska› -
leg ar ef flær byggja til dæm is und ir for dóma gagn vart fljó› um og
kyn flátt um, en spurn ing hvort hægt er a› segja a› hi› ska› lega í
slík um kenn ing um sé ná kvæm lega hi› ranga í fleim. — Hins veg -
ar er allt kom i› und ir flví a› fylgja út í æsar fleim regl um leiks ins
a› reyna a› kom ast a› rétt um ni› ur stö› um. Af flví lei› ir a› vi›
gunnar karlsson446 skírnir
34 Popp er 1968:40–42.