Skírnir - 01.09.2007, Blaðsíða 184

2 Óprent a› er indi sem ég hélt á opn um fundi áhuga manna um ís lenska tungu í
Nor ræna hús inu 22.1.2006. fiar vakti tals ver›a at hygli sú full yr› ing mín a› ís -
lenska yr›i varla töl u› í land inu eft ir 100 ár, ef svo færi fram sem horf›i.
3 The Huffington Post, 19.09.2007. Sí› ar var fjall a› um flessa sk‡rslu í ís lensk um
fjöl mi›l um, m.a. Frétta bla› inu 20.9. í frétt me› fyr ir sögn inni: Tungu mál deyr út
á tveggja vikna fresti.
skírnir452 páll valsson
br‡nna en nú a› halda fram gildi mó› ur máls ins og mik il vægi fless a› ekki
ver›i hvik a› frá flví a› ís lenska ver›i fljó› tunga okk ar Ís lend inga. Ég hef
á ö›r um vett vangi fjall a› um flær hætt ur sem ste›ja a› ís lensk unni,2 og
mér vir› ist sem sí fellt fleiri séu mér sam mála um a› flær séu raun veru leg -
ar. Og vegna ít rek a›s mis skiln ings tek ég fram a› me› fless um or› um er
ég hvorki a› am ast sér stak lega vi› slett um e›a flví a› vi› töl um ensku,
hvorttveggja er í gó›u lagi og óhjá kvæmi legt vi› leik og störf. Tung unni
stafar eng in hætta af slíku og slett ur geta oft bein lín is au›g a› tung una.
Hætt urn ar eru fólgn ar í rót tæk um breyt ing um á sjálf um grund velli máls -
ins, beyg inga kerf inu og upp bygg ingu setn inga, og svo síminnk andi or›a -
for›a. A› al at ri› i› er fló hug ar far i›; a› vi› ákve› um a› tala ís lensku
áfram. Vi› flurf um a› gera upp vi› okk ur hvort vi› vilj um halda ís lensk -
unni, flví sé svo flá er stór tækra breyt inga flörf á allri ís lenskri mál stefnu.
Vi› flurf um til dæm is a› stór efla kennslu og flekk ingu í ís lensku, og
reynd ar ö›r um tungu mál um líka, flví allt helst fletta í hend ur. fia› er mik il -
vægt a› vi› átt um okk ur á a› vi› stönd um nú, á af mæl is ári Jónas ar Hall -
gríms son ar, frammi fyr ir fless um val kosti, og fla› er al var leg sjálfs blekk -
ing a› halda flví fram a› ís lensk an muni spjara sig af eig in ramm leik. fiví
mi› ur. Hér má minna á a› vís inda menn telja nú a› tung ur smá fljó›a
hverfi enn hra› ar en menn héldu; sam kvæmt n‡j ustu töl um flá hverf ur
eitt tungu mál á tveggja vikna fresti.3
Á fless um vett vangi flarf vænt an lega ekki a› minna á flá sta› reynd a›
tungu mál i› er lyk ill inn a› allri okk ar for tí›. Ef vi› glöt um flví er slit inn
flrá› ur sem ekki ver› ur aft ur hn‡tt ur. fia› tjón er óaft ur kræft. fia› er líka
mik ill mis skiln ing ur a› slíkt tjón sé einka mál okk ar Ís lend inga. Glat ist ís -
lensk an sem fljó› tunga hverf ur um lei› merki legt fram lag fless ar ar fljó› -
ar til bók mennta og menn ing ar heims ins. Og hva› er flá or› i› okk art
starf?
Í flessu sam hengi nefni ég bara eina fljó› ar ger semi sem flá myndi tap -
ast: ljó› Jónas ar Hall gríms son ar.
Eng in ástæ›a er til a› ætla ann a› en fletta fyrsta er indi Ástu yrki Jónas
af fullri ein lægni. fiær sko› an ir sem flarna koma fram end ur óma í öll um
hans skrif um, og reynd ar heg› un. Jónas brást æv in lega vi› af mik illi
hörku gagn vart flví sem hann kall ar stund um „hir›u leysi“ í gar› tungu -
máls ins, óvand virkni og subbu skap. fiá s‡n ir hann enga mis kunn og hlíf -
ir ekki einu sinni kær um vin um sín um. Í flví efni set ur hann und ir sama