Skírnir - 01.09.2007, Side 190

skírnir458 páll valsson
sögn manna a› flar hafi Gunn ar frá Hlí› ar enda snú i› aft ur, fleg ar
fleir bræ› ur ri›u til skips, eins og al kunn ugt er af Njálu. fietta er til -
efni til smá kvæ› is fless, sem hér er prent a› ne› an vi›.
Me› fless um for mála fylg ir Jónas Hall gríms son kvæ›i sínu úr hla›i í 4.
ár gangi Fjöln is ári› 1838. fiótt fletta sé sk‡rt og ágæt lega or› a›, er fletta
óvenju dauf leg ur og flurr for máli a› svo glæsi legu kvæ›i. Hann er allt a›
flví vís inda lega flurr l‡s ing á sta› hátt um og land ey› ingu, en óvenju legt er
a› Jónas bend ir jafn framt á til efni kvæ› is ins, eins og fless sé flörf. Hvers
vegna taldi hann fla›? Haf›i hann áhyggj ur af flví a› bo› skap ur kvæ› is -
ins kæmi ekki nógu sk‡rt fram? fiurfti a› af saka fla› sér stak lega a› yrkja
upp úr Njálu? E›a vildi Jónas ein ung is benda mönn um á hinn óbrotna
Gunn ars hólma aust an vi› fiverá? Hva› sem flví lí› ur flá ligg ur fyr ir a›
Jónas hef ur tali› flessi a› fara or› nau› syn leg. Hann vill a› sk‡r land l‡s -
ing liggi fyr ir á›ur en fólk les kvæ› i›, svo fla› viti a› hér sé ekki far i› me›
neitt fleip ur. Í flví felst aug ljós lega mik il væg ábend ing um túlk un, en fletta
s‡n ir líka a› vís inda ma› ur inn Jónas vill a› sta› reynd ir máls liggi fyr ir
á›ur en fer› in í gegn um sög una og skáld skap inn hefst, svo fla› sé al veg
klárt a› kvæ›i hvíli á traust um grunni.
Tersínu hluti Gunn ars hólma skipt ist í tvo ná kvæm lega jafn langa hluta
einsog kunn ugt er. Fyrstu 33 lín urn ar eru nátt úru l‡s ing, en hin ar sí› ari
33 eru svo svi› setn ing á flví fleg ar Gunn ar frá Hlí› ar enda sneri aft ur eins
og seg ir frá í Njálu. Í fyrri hlut an um er fla› nátt úru fræ› ing ur inn, vís inda -
ma› ur inn, sem tal ar og hann vill hafa alla hluti rétta. Stund um má tala um
allt a› flví vís inda lega ná kvæmni, eins og flar sem hann tal ar um „klógula“
erni. Hin fjöl mörgu ör nefni kvæ› is ins vinna í sömu átt. Jónas rei› ir flau
fram hvert af ö›ru; Eyja fjöll, Tind fjöll, Rang ár völl ur, Hekla, Mark ar fljót,
fiverá … rétt eins og for mál inn skap ar fletta mik il væga til finn ingu fyr ir
trú ver› ug leika, sem Jónasi er greini lega mjög í mun a› kom ist til skila.
Og nátt úru fræ› ing ur inn dreg ur upp, af sinni stór feng legu sjón gáfu en
einnig vís inda legri flekk ingu, mjög sann fer› uga mynd af um hverf inu.
fiarna eru blómgu› tún og græn ar grund ir, grón ir akr ar og feg urst engja -
val, jafn hli›a flví sem jar› vís inda ma› ur inn get ur ekki stillt sig um a›
nefna sér stö›u Heklu, flar sem svell er á gnípu en eld ur geis ar und ir, me›
allri fleirri Skelf ingu og Dau›a sem flví fylg ir.
Allt hníg ur fletta í sömu átt og flurru for máls or› in; Jónas vill a› fólk
trúi flví sem hann er a› segja. Hann still ir sér upp sem flytj anda mik ils -
ver›s sann leika. Lei› vís ind anna er lei› sann leik ans.
Og fleg ar Jónas er bú inn a› l‡sa um hverf inu jöfn um hönd um af vís -
inda legri ná kvæmni og skáld legri s‡n, flá er rétt a› hefj ast handa um
efni›. Og Njálu rek ur Jónas líka af mik illi trú festu vi› sög una, fer flar
vitan lega rétt me› öll a› al at ri›i. Lyk il flátt ur sög unn ar í túlk un Jónas ar
sn‡st um ætt jar› ar ást, sem er tákn ger› í ís lenskri nátt úru, eins og löng um