Skírnir - 01.09.2007, Qupperneq 202

20 Sarah Kay, Žižek. A Crit ical In trod uct ion (Cambridge 2003), bls. 129–130.
21 Sarah Kay, Žižek, bls. 134.
22 Sjá um fjöll un Önnu Bjark ar Ein ars dótt ur um flá kald hæ›nu af stö›u sem ein -
kenn ir ís lenska aka dem íu og ger ir fræ›i mönn um kleift a› taka flátt í verk efn -
um sem fara ekki sam an vi› sko› an ir fleirra. Anna Björk held ur flví fram a›
fræ›i menn, og fleiri, finni af sök un fyr ir gjör› um sín um í flví a› fleir séu me› -
vit a› ir um fla› sem fleir gera, a› fólk viti hva› fla› geri en geri fla› samt. Anna
Björk Ein ars dótt ir, „…nei ég er ekki fót göngu li›i, ég er skæru li›i. Strí› e›a
kald hæ›ni?“, Les bók Morg un bla›s ins, 2. júní 2007.
23 Slavoj Žižek, Óra plág an.
skírnir470 magnús þór snæbjörnsson
Skrif Žižeks um hug mynda fræ›i voru í upp hafi fyrst og fremst gagn -
r‡n in á al ræ› is fljó› fé lög og hug mynda fræ›i fleirra, en flá var heima land
hans Sló ven ía enn hluti komm ún ista rík is ins Júgóslavíu. Á sí› ari hluta
höf und ar fer ils síns hef ur Žižek snú i› gagn r‡ni sinni í æ rík ari mæli a›
frjáls lyndu vest rænu l‡› ræ›i og kap ít al isma.20 Žižek seg ir a› fla› sem
greini al ræ› is ríki 20. ald ar frá fornu stjórn fyr ir komu lagi sé a› í sta› fless
a› byggja á handa hófs kenndu valdi nokk urs kon ar fö› urí mynd ar, t.d.
kon ungs e›a ætt ar höf› ingja, sé grund völl ur al ræ› is ríkja skrifræ› is leg
hlut lægni og fjar læg› flegn anna frá flátt töku sinni í stjórn kerf inu. Al ræ› is -
fljó› fé lög um er nau› syn legt a› fólk firri sig frá hlut tekn ingu me› kald -
hæ› inni af stö›u til rá› andi afla. Kald hæ›ni er nau› syn leg ur fylgi hlut ur
al ræ› is fljó› fé laga eins og greini legt var í Sov ét ríkj un um flar sem kald -
hæ› in af sta›a gagn vart stjórn völd um var ávallt til sta› ar en kom ekki í
veg fyr ir al gjöra me› virkni og und ir gefni. Kald hæ› in gagn r‡ni er flví
ekki and stæ› al ræ› is fljó› fé lög um, held ur er hún grund vall ar flátt ur fleirra,
fla› sem held ur fleim gang andi.21 fia› sama seg ir Žižek vera ein kenni
Vest ur landa nú á tím um. Vest ræn hug mynda fræ›i, ein hvers kon ar blan-
da frjáls lynds l‡› ræ› is, kap ít al isma og fljó› ern is hyggju, er gegn s‡r› af
kald hæ› inni fjar læg› flegn anna. Fólk firr ir sig ábyrg› me› kald hæ›nu
glotti og viss unni um a› fla› sjái í gegn um kerf i› sem fla› tek ur samt
full an flátt í.22
fia› tak sem hug mynda fræ› in hef ur á fólki okk ar daga kem ur best
fram í fleirri al mennu trú a› tím ar hug mynda fræ›i séu li›n ir flví ekk ert er
eins bund i› hug mynda fræ›i og sú hugs un a› fla› sé á ein hvern hátt hægt
a› taka sér stö›u utan hug mynda fræ› inn ar til fless a› gagn r‡na hana:
Hug mynda fræ›i leg sam söm un nær raun veru legu taki á okk ur ein-
mitt fleg ar vi› höld um okk ur vak andi fyr ir flví a› vi› séum ekki
fylli lega söm hug mynda fræ› inni, a› und ir henni búi mann eskju leg -
ur au› ur: „hug mynda fræ›i er ekki allt, und ir fless ari grímu hug -
mynda fræ› inn ar er ég líka mann eskja“ er hi› raun veru lega sköpu lag
hug mynda fræ› inn ar, „verk legr ar skil virkni“ henn ar.23