Skírnir - 01.09.2007, Side 259

6 John Rawls, A The ory of Just ice, Ox ford Uni versity Press 1971.
skírnir 527máttur samræðunnar
„leysir“ barn i› sjálft und an svo slæmri lí› an a› „me› fer› sé ann a› hvort
gagns laus e›a hún geri illt verra.“ (234/245) fiessi sko› un Vil hjálms er í
and stö›u vi› „lög mál i› um al gjöra og ófrá víkj an lega helgi lífs ins“
(231/242) rétt eins og allt „lífs gæ›a mat“, sem er fylgi fisk ur fless a› líf eins
er bor i› sam an vi› líf ann ars (234/245). Hann sn‡st líka hisp urs laust gegn
öll um nytja reikn ingi sem ber sam an kostn a› og nytj ar sam fé lags heild ar -
inn ar til a› finna „ver› gildi“ hvers og eins. Vil hjálm ur tel ur auk fless a›
„var ast beri eft ir megni fram lei›slu fóst ur vísa“ fyr ir stofn frumu rann -
sókn ir (208/218) en sér hins veg ar ekk ert a› rann sókn un um sjálf um.
Hann hef ur sömu lei› is lít i› a› at huga vi› líf færa flutn inga og líf færa gjaf -
ir, og tel ur meira a› segja kröf una um form legt sam flykki vi› brott námi
líf færa í til felli and láts vera „of var færna af stö›u“ (271/290). Á hinn bóg -
inn var ar Vil hjálm ur ít rek a› vi› of mati á mögu leik un um til a› móta líf i›
me› tækni og halda þessari tækni í skefj um. fiessi and tækni hyggja kem ur
einna sk‡r ast fram í sko› un hans á líkn ar drápi. fiannig tel ur hann kröf -
una um líkn ar dráp sk‡r ast af rang hugs un sem bund in er „á klafa hinn ar
at hafna sömu læknis tækni sem kann eng in önn ur rá› en virka lækn is me› -
fer› gegn a› ste›j andi sjúk dómi.“ (299/316) Vil hjálm ur bend ir á a› „flótt
ekk ert sé leng ur hægt a› gera gegn hin um ban væna sjúk dómi flá [sé] oft -
ast hægt a› gera ‡m is legt fyr ir hinn deyj andi sjúk ling“. fia› sem Vil hjálm -
ur hef ur í huga er „[l]íkn ar me› fer› sem legg ur meg in á herslu á vellí› an
hins deyj andi ein stak lings“ (sama).
Í lokakafl an um leit ast Vil hjálm ur vi› a› gera drög a› skyn sam legri
heil brig› is stefnu út frá fleirri inn s‡n „a› ekki er hægt a› gera allt fyr ir
alla. Ljóst má vera a› ,mark viss for gangs rö› un‘ geti ver i› rétt læt is mál“
(317/334). Auk fless skil gein ir Vil hjálm ur meg in verk efni heil brig› is kerf -
is ins: heilsu vernd, sjúkra fljón usta, og í flri›ja lagi um önn un og end ur hæf -
ing (332/350). fiessu næst ger ir hann sam ræ›u líkan i› póli tískt og sty›st í
flví sam hengi me› bein um hætti vi› sam ræ›u si› fræ›i Habermas og
samn ings líkan i› sem John Rawls setti fram í Kenn ingu um rétt læti.6 Frá
fless um sjón ar hóli er a› eins mögu legt a› ákvar›a „rétt mæti fé lags legra
kerfa“ í „gagn r‡n[ni] sam ræ›u frjálsra borg ara um sam eig in leg hags -
muna mál sín.“ Vil hjálm ur legg ur áherslu á a› slíkt lík an sé „l‡› ræ› is -
legr[a] í e›li sínu en bæ›i vel fer› ar- og mark a›s lausn in“ (351/370) flar e›
fla› end ur sko› ar stö›ugt „[m]örk in á milli heil brig› is fljón ustu sem er fé -
lags lega skylt a› veita og fless sem ein stak ling ar eiga a› grei›a sjálf ir“ —
án fless fló a› „álög ur fyr ir br‡na heil brig› is fljón ustu [megi] íflyngja fleim
sem minnst mega sín“ (350/369).
Vil hjálm ur lít ur á flá til lögu sína, a› end ur sko›a heil brig› is kerf i› út
frá flessu lík ani, sem „flri›ju lei› ina“. fiannig tek ur hann sér, án fless fló
a› nefna fla› bein lín is, stö›u í nánd vi› hina svo nefndu „flri›ju lei›“ Ant -