Skírnir - 01.04.2003, Qupperneq 137

SKÍRNIR AÐ STÍGA TVISVAR í SAMA STRAUMINN
131
öðrum hafa á annan tug nemenda minna stigið sín fyrstu skref á rit-
vellinum og lagt góðan skerf til framsækinnar umræðu um sagn-
fræði á síðustu árum. Framlag þeirra hefur til dæmis verið drjúgt
við mótun og uppbyggingu hins svonefnda íslenska einsöguskóla,
en ég hygg að nú sé svo komið að hægt sé að nefna fræðatilraunir
hópsins því nafni. Einkenni hans er tvímælalaust markviss notkun
persónulegra heimilda við margvíslegar rannsóknir. Þær áherslur
skapa honum nokkra sérstöðu í hópi alþjóðlegra einsögufræðinga
sem mest hafa nýtt sér réttarskjöl við rannsóknir sínar. Eg er þakk-
látur fyrir það tækifæri sem gefist hefur til að vinna með háskóla-
nemum, bæði við kennslu og rannsóknir, sem hefur auðgað mín
eigin fræði. Ef Loftur Guttormsson þekkir dæmi þess að nemend-
ur hafi beðið tjón á sálu sinni vegna samneytis við mig þá bið ég
hann um að skýra mál sitt, því þetta er mitt hjartans mál.
I umfjöllun Lofts Guttormssonar um hugarfarssöguna setur
hann út á afdráttarlausar skoðanir mínar á þessari tilteknu hug-
myndastefnu innan sagnfræðinnar. Loftur sér ekki ástæðu til að
spara lofgjörð sína í Skírnisgreininni hugarfarssagnfræðingum til
handa og setur hana á stall með því allra merkasta á sviði sagn-
fræði á tuttugustu öld.* 11 Þessu áliti ætla ég að mótmæla og skýra
út hvers vegna þýðingarmikið sé að fara ofan í saumana á þróun
hugarfarssögunnar á síðustu áratugum tuttugustu aldar. Mun ég
tengja hana við aðra strauma og stefnur innan félagssögunnar, þar
á meðal einsöguna, og greina hvers vegna það sé nauðsynlegt að
horfa á þessa þróun alla í samhengi. Að lokum mun ég leggja til
ákveðna leið út úr þeim ógöngum sem ég tel að félagssagan hafi
ratað í.
íslenskrar alþýðumenningar 8. Bragi Þorgrímur Ólafsson tók saman. Kemur út
á næstu misserum. Sjá umfjöllun í nýjasta hefti Sagna um Sýnisbækurnar þar
sem birt eru viðtöl við þau Sigrúnu, Davíð og Braga: „Sýnisbók íslenskrar al-
þýðumenningar. Á vit persónulegra heimilda." Sagnir 22 (2001), bls. 72-77.
11 Loftur Guttormsson, „Smátt og stórt í sagnfræði", bls. 454-456. Það skal tek-
ið fram að hugarfarssagan er ein af kvíslum félagssögunnar, rétt eins og einsag-
an og fjölmargar aðrar fræðilegar nálganir sem tengjast rannsóknum á fólki af
ólíkum stigum og margvíslegum athöfnum þeirra. Sjá greinargott yfirlit um fé-
lagssögurannsóknir: Alice Kessler-Harris, Social History. The New American
History (Philadelphia, 1990).