Skírnir - 01.04.2003, Qupperneq 169

SIGRÍÐUR ÞORGEIRSDÓTTIR
Hæstaréttardómur um bann við
einkadansi í siðferðislegu samhengi1
Hínn 20. febrúar 2003 kvað Hæstiréttur upp dóm (nr. 542/2002)
í máli íslenska ríkisins og Reykjavíkurborgar gegn Veitingahúsinu
Austurvelli ehf. I málinu var deilt um breytingu á ákvæði lög-
reglusamþykktar fyrir Reykjavík (nr. 625/1987) „sem meðal ann-
ars bannaði sýnanda nektardans að fara um meðal áhorfenda og
girti fyrir hvers konar einkasýningar", eins og segir í dóminum.
Veitingahúsið hélt því fram að með framangreindri breytingu á
lögreglusamþykkt væri vegið að atvinnufrelsi þess sem væri varið
af 75. gr. stjórnarskrárinnar. Hæstiréttur komst að þeirri niður-
stöðu að þrátt fyrir að einkadansi væru settar skorður í lögreglu-
samþykktinni gæti það ekki talist skerðing á atvinnufrelsi veit-
ingastaðarins. Rökin voru þau að bann við einkadansi væri „í þágu
velsæmis". Nektardans væri leyfður enn sem fyrr, en einkadans
mætti banna samkvæmt allsherjarreglu sem gerði yfirvöldum
kleift að „fylgjast með sýningum á nektardansi og ganga úr skugga
um að allsherjarreglu og velsæmis væri gætt.“
Hér er ekki ætlunin að velta fyrir sér röksemdafærslu í dóms-
niðurstöðunni, heldur að setja bannið við einkadansi, sem dómur-
inn kveður á um, í víðara siðferðislegt og hnattrænt samhengi en
gert er í dóminum. Fyrirbærið einkadans er flóknara en svo að
unnt sé að gera því tæmandi skil með því að spyrja hvort eigi að
banna slíkan dans á forsendum velsæmis eða leyfa hann á forsend-
um atvinnufrelsis. Með því að líta á fyrirbærið í víðara samhengi
má betur sjá hvers konar atvinnufrelsi og hvers konar velsæmi er í
1 Þessi grein er unnin upp úr erindi sem haldið var á fræðslufundi á vegum
Reykjavíkurborgar, „Borgin í bítið", 26. febrúar 2003. Ég þakka Rósu Erlings-
dóttur og Þorgerði Einarsdóttur liðsinni við undirbúning erindisins.
Skírnir, 177. ár (vor 2003)