Skírnir - 01.04.2003, Side 192
186
MÁR JÓNSSON
SKÍRNIR
an snert með mási, ofboði og hljóðum, einninn með öngviti." Engin leið
er að rengja þennan vitnisburð, hver svo sem túlkun atburða kann að vera.
Stúlkan lenti í því sem lýst er. Klemus hafði verið dreginn fyrir dóm vegna
veikinda tveggja giftra kvenna í sveitinni. Onnur þeirra lést og hin missti
vitið. Kolbeinn Jónsson, maður konunnar sem lést, bjó á Hrófbergi og
hafði kært Klemus 19. ágúst fyrir að hafa „með fjölkynngi og fordæðuskap
ollað þeirri stórkostlegu veiki og kvalræðis krankleika sem mín sáluga
ektakona Guðrún Árnadóttir undir lá á næst umliðnum vctrartíma." Hin
konan, gift Jóni Bjarnasyni sem virðist búa á sömu jörð, veiktist með þeim
hætti, fullyrti Jón, „að hún skertist á viti og rænu svo hún hefur síðan mig
og mitt heimili forðast vegna þess ókyrrleika sem á mínum bæ er og verið
hefur.“ Heimilisstúlka Kolbeins sem fékk vondan snert er ekki nafngreind
en hefur hugsanlega átt að bera vitni eða hún hefur einfaldlega fengið að
fylgjast með yfirheyrslum. Atvikið þótti staðfesta fullyrðingu Kolbeins
um að ókyrrleiki hefði vaxið á heimilinu eftir að hann kærði Klemus fyr-
ir sýslumanni. Af því má ráða að Klemus hafi átt að gera sér lítið fyrir á
sjálfum þingstaðnum í viðurvist sýslumanns og valdið stúlkunni nefndum
óþægindum, kannski til að storka yfirvaldinu. Ekkert kemur fram um
meintar aðferðir Klemusar og hann er ekki spurður sjálfur.
Upphaf málsins var að Klemus stal rekaviðarbút úr fjöru Kolbeins og
tók áminningum afar illa þegar upp komst. í votta viðurvist hafði hann svo
sagst mundu drepa þann sem reyndi að sækja hann til saka vegna veikinda
Guðrúnar. Sveitarmenn voru og á einu máli um að Klemus hefði lengi ver-
ið orðaður við galdralist. Honum var á ofangreindu þingi dæmdur tylftar-
eiður fyrir galdraáburð Kolbeins og Jóns innan tíu vikna. Sýslumaður var
búinn að semja eiðstafinn 26. september og Klemus lét sér vel líka:
Til þess legg ég Klemus Bjarnason hönd á helga bók og það segi ég
guði almáttugum að ég hef aldrei á ævi minni hvorki fyrr né seinna
galdur eða fjölkynngi lært, haft eða framið, og aldrei hef ég skaða,
mein eður tjón nokkurn tíma gjört hvorki mönnum né peningi leynt
eða ljóst, með galdri eða fjölkynngi, eða neinslags fordæðuskap, og
hvorki er ég sekur í þessu tilteknu fyrir sjálfs míns persónu og heldur
aðra hér tilfengið, svo og er ég ekki sekur í galdraáburði Kolbeins
Jónssonar og Jóns Bjarnasonar, og aldrei hef ég hvorki fyrr né seinna
þeirra ektakvinnum mein eða skaða gjört með neinslags göldrum,
fjölkynngi eður fordæðuskap, og aldrei hef ég þess neins samvitandi
verið fyrir mína persónu, eða annarra í nokkurn máta. Og að svo stöf-
uðum eiði sé mér guð hollur sem ég satt segi, gramur ef ég lýg.
Vegna heitinga Klemusar við Kolbein og Jón var ákveðið að hafa hann í
varðhaldi á heimili sýslumanns, en þrír hreppstjórar fengu það verkefni
að útvega honum eiðvætti sem mættu staðfesta það sem hann sagði í eiðn-