Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Page 13

TMM 2012 · 1 13
„ … r a u n v e r u l e g l ý ð r æ ð i s l e g u m r æ ð a …“
Skýrslan er vissulega vönduð og var afar gagnlegur grunnur fyrir
störf stjórnlagaráðs. Og það er mikilvægt að skoða ferlið í samhengi,
samspili tillagna stjórnlagaráðs við skýrslu nefndarinnar og umræður
á þjóðfundi.
Gagnrýni mín litast auðvitað af þeim jarðvegi sem ég kem úr. Ég
sakna heimspekilegrar umræðu og umræðu um stjórnmálaheim-
spekilegar spurningar sem öll umræða um stjórnaskrá hlýtur að taka
mið af. Mér virðist líka vanta tilfinnanlega fjölbreyttari rannsóknir á
sviði stjórnskipunar hér á landi. Á þeim stutta tíma sem ég hef verið
í þessum fræðum hafa ótal spurningar vaknað um samspil milli
fræðigreina, samspil við sögu og hefðir og haldbæra greiningu á marg-
víslegum álitaefnum.
Til þess að samræðumiðuð umræða geti átt sér stað um málefni
stjórnarskrárinnar þarf hún að vera opin, með þátttöku sem flestra
og jafnframt að vera byggð á góðum grunni upplýsinga og fræðilegrar
greiningar. Á það skortir nokkuð.
Skilabréf stjórnlagaráðs
Stjórnlagaráð hafði miklu hlutverki að gegna í að efla lýðræðis-
lega umræðu um málefni stjórnarskrárinnar.8 Með starfi sínu tókst
stjórnlagaráði sannarlega að setja málefni stjórnarskrárinnar á dagskrá.
Þau sem tóku sæti í stjórnlagaráði tóku þátt í starfinu sem einstaklingar
en ekki sem fulltrúar stjórnmálaflokka og starfið fór að mestu fram
fyrir opnum tjöldum. Reynt var að skapa opinberan vettvang um mál-
efnin til hliðar við stjórnmálin.
Í skilabréfi stjórnlagaráðs segir:
Stjórnlagaráð væntir þess að sú opna umræða sem fram hefur farið á undan-
förnum mánuðum um stjórnarskrármál haldi áfram. Í frumvarpinu er gert
ráð fyrir að breytingar á stjórnarskrá séu framvegis bornar undir atkvæði
allra kosningabærra manna í landinu til samþykktar eða synjunar. Fulltrúar í
stjórnlagaráði eru einhuga um að veita beri landsmönnum öllum færi á að greiða
atkvæði um nýja stjórnarskrá áður en Alþingi afgreiðir frumvarpið endanlega.
Komi fram hugmyndir um breytingar á frumvarpi stjórnlagaráðs lýsa fulltrúar í
stjórnlagaráði sig reiðubúna til að koma aftur að málinu áður en þjóðaratkvæða-
greiðsla fer fram.
Af ofangreindu er ljóst að það er mat fulltrúa innan stjórnlagaráðs að
meiri umræðu sé þörf um stjórnarskrána og að hinni lýðræðislegu
umræðu sé langt í frá lokið. Frá því að drögum að frumvarpi var skilað