Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Page 14

S a lv ö r N o r d a l
14 TMM 2012 · 1
til Alþingis hefur nokkur umræða átt sér stað, t.d. innan háskólanna en
mun meiri umræðu þarf til. Í mínum huga er mikilvægt að slík umræða
sé samræðumiðuð og lúti því lögmáli að komast að bestri niðurstöðu
fyrir íslenskt samfélag. Komi til þjóðaratkvæðagreiðslu um tillögurnar
er jafnframt brýnt að skipuleg umræða eigi sér stað í fjölmiðlum en
einnig má hugsa sér að haldin verði borgaraþing um einstök efni. Loks
lýsti hópurinn sig reiðubúinn að koma aftur að málinu verði gerðar
breytingar á frumvarpi stjórnlagaráðs. Rétt er þó að taka skýrt fram að
eftir að stjórnlagaráð lauk störfum er það ekki lengur til sem formlegur
hópur og þeir sem sátu í ráðinu geta einvörðungu talað fyrir eigin hönd.
Til að kanna hug ráðsins til einstakra breytinga yrði því að kalla það
formlega saman aftur.
Lokaorð
Þegar við lítum yfir farinn veg er ljóst að tilraunir til heildarendurskoð-
unar stjórnarskrárinnar hafa hingað til steytt á skeri. Stóra spurningin
er nú hvort það er einlægur vilji þeirra sem með málið fara að sigla
breytingum farsællega í höfn. Sum þeirra efna sem tekið er á í frumvarpi
stjórnlagaráðs, eins og þau sem snerta auðlindir og náttúru, hafa verið
deiluefni í íslensku samfélagi í áraraðir. Mikil umræða og greining hefur
átt sér stað í áranna rás og nokkrar útgáfur að ákvæði hafa verið kynntar
án þess að sátt hafi náðst. Þetta hefur skaðað íslenskt samfélag verulega.
Auðvitað er eðlilegt að fólk takist á og rökræði ólíkar leiðir en fyrr en
síðar verðum við að finna leiðir til að setja niður slíkar deilur.
Stundum hefur mér virst sem tvær aðferðir við ákvarðanatöku
einkenni íslensk stjórnmál. Annaðhvort eru mál keyrð í gegn með hraði,
oft vanbúin, stundum með valdi og jafnvel án þess að fólk geri sér fylli-
lega grein fyrir hvað í þeim felist eða að málin verða að óleysanlegum
ágreiningi um áraraðir. Báðar leiðirnar eru að mínu mati skaðlegar eins
og fjölmörg dæmi sýna.
Skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis lagði ekki aðeins áherslu á
mikilvægi þess hvaða ákvarðanir væru teknar heldur hvernig þær væru
teknar og að þær séu teknar að undangenginni vandaðri umræðu með
aðkomu sem flestra. Í mínum huga er því lykilatriði hvernig umræðan
mun fara fram á næstu mánuðum.
Mörgum er tíðrætt um að skapa þurfi nýtt Ísland. Mín hugsjón
um nýtt Ísland felst einkum í því að við temjum okkur ný og betri
vinnubrögð. Og að við gefum okkur tíma til að ræða vandasöm og
flókin efni án þess að lenda í skotgröfum andstæðra fylkinga.