Tímarit Máls og menningar - 01.06.2003, Blaðsíða 10

stoppa rétt áður en komið væri til Almunécar
klukkan sex til að hleypa honum út. Næsta rúta
færi klukkan átta.
Fyrir neðan veginn lá brekka niður að litlum
slútandi dal, einsog laut, þar sem gröfin var.
Hann tók upp kíkinn. Frá lautinni sást vel yfir
hafið, í vestur í átt að Malaga, Costa del Sol,
Torremolinos, Fungerola, Marbella og Gíbraltar
í ósýnilegum fjarska. Það glitti í þak lestarinnar
á milli Malaga og Torremolinos, lestin sem
hann tók stundum á laugardagskvöldum forð-
um, með hundrað rauðum bjórþöndum túrist-
um. í austur var opið hafið, nokkur skip, ferja
og smábátar uppvið strönd. Hann stakk kíkin-
um í töskuna og fikraði sig neðar í brekkuna.
Jarðvegurinn var harður, gróðurlítill og næstum
brenndur af sólinni. Þarna höfðu lík oltið ofan í
fjöru, önnur höfðu endað í lautinni og verið
grafin þar. Hann settist í brekkuna, skammt
undan höfðu herbátar Mússólínís legið á Ijós-
bláum haffletinum og skotið á fólk. Hann
ímyndaði sér hvellina, fann lyktina af storknuðu
blóði renna saman við þurra moldarlykt og ryk
sem þyrlaðist upp þegar líkin runnu niður hlíð-
ina. Þarna lá Garcia, og rosknir heimamenn
hjuggu í svörðinn undir byssukjöftum til að
koma honum undir moldu.
„Guð blessi Dolores," tautaði hann með sér.
Þegar hann kom um kvöldið sá hann í fyrsta
sinn að hún hafði kveikt útiljós. Lítil rafmagns-
lukt hékk við innganginn og varpaði Ijósi niður
gangveginn. Hún sat í sjónvarpsherberginu og
dottaði í stólnum innvið eldhúsdyrnar með
heyrnartól tengd við sjónvarpið. Þegar hann
bankaði og stakk hausnum inn tók hún heyrn-
artólin strax niður og benti honum að koma til
sín. Hún hafði tilbúinn kaffibolla og samloku fyr-
ir hann á litlu borði næst sér, og appelsínu-
sneiðar á litlum hvítum disk með bláu munstri.
Hann hafði aldrei komið á þennan stað í húsinu
áður, settist við hliðina á henni, og hún leit á
hann svipbrigðalaus.
„Nú jæja," sagði hún.
Hann spurði: „Hefurðu einhverjar fleiri upp-
lýsingar um Garcia?"
„Upplýsingar?" sagði hún.
„Já."
„Jú," stundi hún, „hann var myrtur vegna
þess að hann átti myndir af ýmsum framá-
mönnum og njósnurum sem hittust hérna útfrá
dagana áður en Franco kom fyrst til Spánar.
Það var stuttu eftir innrásina, og ég trúi því að
hann sé með myndir, allavega filmur."
„Myndir af hverju?" spurði hann.
„Manninum mínum sáluga til dæmis, með
fasistunum."
Þá rann upp fyrir honum að morðið á Garcia
var stríð um hana. Að maðurinn hennar hafði
látið myrða Garcia.
„Vissi hann af Garcia?"
„Ó já, Garcia sagði honum að ég myndi aldrei
geta elskað hann. Sem var rétt, allar ástir á eftir
þeirri fyrstu verða í besta falli viðmiðanir."
„Lét maðurinn þinn fyrrverandi drepa
hann?"
„Já. Hann vissi að hann hafði flúið austur eft-
ir ströndinni og lét lýsa eftir honum sem njósn-
ara og hættulegum skæruliða. En hann var bara
Ijósmyndari. Hann tilkynnti mér sjálfur að
Garcia hefði verið skotinn svo ég gæti farið að
gleyma honum."
Svo horfði hún á hann, ennþá svipbrigðalaus,
og beið eftir frekari fréttum. Hann rétti henni
upplitað blaðið: „Systir hans segir að þú megir
grafa," sagði hann.
Eftir miðnætti fór hann niðrá strönd, hringdi í
Ishu úr símaklefa en það hringdi út. Hans þætti
var lokið, nú gæti Dolores látið grafa. Hann fór
aftur heim, sat góða stund í herberginu og
blaðaði í ferðabæklingum áður en hann fór að
sofa. Hann myndi kannski fara beint aftur heim.
Eftir gólfinu hríslaðist straumur fortíðarinnar,
fótatak þeirra á mölinni fyrir utan færðist nær
og þeir gengu inn, fjórir, töluðu hratt og stund-
um tveir í einu, klöppuðu eiginmanninum á öxl-
ina eftir að hafa séð Dolores, og hældu honum
Myrir kjólinn sem hún var í.
Hann spilaði við Belín og Almedo á kvöldin,
einsog forðum. Dolores skar reglulega fyrir
hann appelsínur í báta og skildi þá eftir á nátt-
borðinu. Honum var farið að líka betur og betur
við það, það var ferskt eftir heitan sólardag og
svalandi fyrir svefninn. Hún þreif anddyrið og
dustaði ryk, sló teppi yfir gamla sófann og skildi
eftir rifu inní sjónvarpsherbergi einsog hann
væri velkominn inní einkalíf hennar.
Isha spilaði stundum við þau í þjónustuhús-
unum, og þau fóru út að borða og þau Isha
elskuðust flestar nætur. Hann sagði henni svo
að hann myndi fara heim. „Jæja vinur," sagði
Isha.... have a nice life."
Síðasta daginn spurði hann Dolores hvað
hún ætlaði að gera. Hún sagði honum til undr-
unar að uppgröfturinn væri þegar byrjaður, og
hún myndi sjá til þess að hann fengi fréttir af
árangrinum ef hann vildi. Hún sagðist myndu
vekja hann snemma morguninn eftirtil að hann
næði vélinni og hafa til fyrir hann kaffisopa og
appelsínu. Hún hafði þrifið enn betur í anddyr-
inu og geymslan var orðin einsog ný, eldhús-
krókurinn tilbúinn og gluggahlerar opnir uppá
gátt. Seinna frétti hann af mikilli veislu, erfi-
drykkju með langborðum útí garði og djass-
hljómsveit undir pálmatré.
Síðustu nóttina heyrði hann létt fótatak
koma inní herbergið og nema staðar á miðju
gólfi. Hann var ungur, andlitið fölt og slétt,
hann hélt á mynd sem hann hengdi uppá vegg
gegnt rúminu hans. Svo fór hann. í tunglskin-
inu sá hann innrammaða svart-hvíta myndina,
af húsaröð undir fjalli, strönd, hafi og smábát-
um skammt undan. Og Dolores sat í brekkunni
og brosti feimnislega.
Morguninn eftir stóð hún í hliðinu, horfði á
eftir honum ganga vestur eftir götunni. Hún
sagði ekki orð, stóð aðeins kyrr í hliðinu við
„Luisa" og horfði, allt þar til hann var kominn á
enda götunnar.
Einar Þór Gunnlaugsson (f. 1964) er kvikmyndaleikstjóri og MA f
stjórnun frá City University Business School í London. Hann var
einn af leikstjórum kvikmyndarinnar Villiljós og mynd hans The
Third Name verður frumsýnd í Bandaríkjunum f sumar. Einar Þór
starfar við kvikmyndagerð á Englandi.