Tímarit Máls og menningar - 01.06.2003, Blaðsíða 30

Andri Snær Magnason
Berglind Steinsdóttir
Hugmynd tekur völdin
Um LoveStar eftir Andra Snæ Magnason
Hugmynd. Hugmynd lætur ekki að sér hæða, hennar er valdið, lífið, dauðinn, drottinn og heilabú
þess sem hún velur. Amen. Hugmynd er harðstjóri sem verður bók sem næraugum lesenda. Hug-
mynd bókar verður ef til vill að hugmynd að kvikmynd líka, svo myndræn er hún. Hugmynd ersölu-
vara. Hugmyndin er ekki bara tæknihyggja heldur líka múgsefjun. Ást er framleidd, markaðssett
og seld. Sem og lífið og dauðinn. Hamingjan er föl, talfærin líka. Veröldin er keyrð áfram á hug-
mynd um einsleitni fólks og vilja sem lýtur hugmyndinni. Örvar Árnason, LoveStar, er maðurinn
sem hugmyndin fær upphaflega, maðurinn sem ber ábyrgð á því að hinn frjálsi vilji er allur steypt-
ur í sama mótið, áhuga manna er stýrt og talfæri virkjuð til auglýsinga. Vísindin tryggja aðferð og
árangur.
Hugmynd fær mann, ekki öfugt, hugmynd tekur sér bólfestu í manni sem fær ekki við neitt ráð-
ið, læturbara undan og fylgir hugmyndinni. Ef þessi maður gengur einhverra hluta vegna úrskaft-
inu finnur hugmyndin sér annan mann, tilkippilegri, annan huga. Og þeir hljóta að skorast undan
ábyrgð því að ábyrgðin er ekki þeirra. Ekkert stöðvar hugmynd.
Tíminn er afstæður, ævinlega. Bókin stendur í
samtíma okkar en allt sem gerist er fyrir ofan
axlir. Stundin virðist flogin á vit næstu alda á
vængjum hugmynda og tækniundra en svo er
tekið viðtal við LoveStar og sagt að fyrir örfáum
árum hafi hvorki verið LoveStar né LoveDeath.
Hversu mörg eru örfá ár? í sögunni eru líka
endalausar tilvísanir í fyrirbæri sem maður þekk-
ir: leiðtogann Davíð, Michael Jackson, Elísa-
betu Englandsdrottningu, Boyz, Keili, Öxnadal,
R-72623, Domino's, Saab, Bónus, 10-11 og
Adidas, en við erum kannski bara einu Love-
Mómenti frá því að aðskiljast þaðan. Hins vegar
er búið að breyta MR í skemmtistað og Alþing-
ishúsinu í veitingastað. Hálendisvegurinn er all-
oft keyrður, vegurinn sem á að stytta akst-
ursleiðir milli landsfjórðunga. Sá vegur er enn
hugmynd á Alþingi. Innri tími sögunnar er
aðeins tæpar fjórar stundir, síðustu klukkutím-
arnir af ævi LoveStars. Sá tími sem LoveStar á
ólifaðan er stef í bókinni - niðurtalning. Boðuð
er mikil breyting í lokin. Sagan hleypur þó út
undan sér og flakkar fram og aftur, flækir fyrir
manni hvort ytri tíminn er 2042 (a.m.k. eru liðin
40 ár frá handfrelsun mannkyns), 2140 eða eitt-
hvað enn fjarlægara.
LoveStar gæti hins vegar verið að keyra eftir
Suðurlandsbrautinni núna með móttökustöðv-
arnar virkar. í bókinni er hann enn með teng-
ingu við þá veröld sem við þekkjum. LoveStar
gæti verið að fá hugmynd að galara-auglýsinga-
kerfinu núna enda er tími sögunnar margfaldur.
Við höfum fortíð, samtíð og framtíð í einni
bendu og ekki heiglum hent að greiða úr henni.
LoveStar hefur allt og ræður öllu á meðan
hann lýtur valdi hugmyndarinnar. Það hlýtur
hann alltént að ímynda sér. Hann finnur ekki
annað en að allir strengir liggi úr lófa sínum.
Hann og hugmyndin vinna saman. Svo snýst
honum hugur. Hann reynir að ná valdi á hug-
myndinni sem hann ánetjaðist frekar en að
vera ofurseldur henni. Hann vill verða herrann í
þessu herraveldi og hann vill auka slakann.
Hann hefur litið til fortíðar og hann hefur litið til
framtíðar. Hann hefur valið að breyta kúrsinum.
En hann má sín lítils enda er það hugmyndin
sem stjórnar ferðinni. „Ekkert stöðvar hug-
mynd" segir í bókinni (197 + 205 + 223), og
„hugmyndir deyja ekki" (203), LoveStartil sárr-
ar raunar þegar hann snýr til baka úr hinum
mikla tæknilega ópersónulega leiðangri sínum.
LoveStar er hættur að vera maður, er sjálfur
orðinn að hugmynd. Hugmyndin er drifkraftur-
inn og hún snýst um að stýra öllum inn í sama
hólfið, skýran markhóp.
Hver er í hvaða markhópi?
Öll erum við í einhverjum markhópum. Nú um
stundir getum við verið okkur tiltölulega með-
vituð um það, og þá einnig hvaða markhópum
við tilheyrum. Þegar auglýsingum er beint til
okkar höfum við val um að hneykslast, hafna
þeim, sniðganga boðin, t.d. hinar ágengu ferm-
ingarauglýsingar. Þegar rúm, myndavél, park-
ett eða naglaásetning er auglýst sem kjörin gjöf
handa fermingarbarninu kaupi ég það alls ekki,
hvorki handa mér né öðrum. Þegar nútíma-
manninum er sagt að „allir" kjósi þennan list-
ann eða verði að kaupa metsölubókina áskilur