Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1940, Qupperneq 139

137
keppzt var um að setja á stofn og reka í höfuðstaðnum hinar alræmdu
Bretaknæpur. Afsökunin er fólgin í því, „að nefndin vildi ekki standa
í vegi fyrir, að sem flestir gætu hagnazt af setuliðinu“ (sbr. bls. 130).
Þó að íbúarnir væru hópum saman húsvilltir og enn meiri luisnæðis-
vandræði yfirvofandi, þó að knæpurnar hlytu að verða, að ógleymd-
uxn Bretaþvottinum, höfuðkynningarstofnanir setuliðsmanna og
ísöðulitilla íslenzkra kvenna, þar á meðal harna bæjai'búa, þó að lífs-
nauðsynlegum atvinnurekstri hindsmanna væri stefnt í voða fyrir
skort á kvenfólki til starfa, þó að við lægi, að sjúkrahúsin yrðu þá
og' þegar að hætta störfum og fjölda heimila héldi við upplausn fvrir
sömu sakir, þá varð enn að þrengja að um húsnæði í höfuðstaðnum
með því að heimila Bretaknæpur tugum saman og fylla þær hundruð-
um kvenna, enda horfa ekki í að slaka á viðurkenndum heilbrigðis-
kröfum — til þess að „sem flestir gætu hagnazt“ á því. En því er sagt,
að naglinn hafi verið hittur á höfuðið, að þetta er vissulega ekki af-
staða heilhrigðisnefndarinnar í Reykjavík einnar til hernámsins, né
liinnar virðulegu bæjarstjórnar þar, heldur þjóðarinnar yfir leitt.
Þegar kapphlaupinu linnir og um hægist, mun henni gefast tóm til að
gera upp gróðann.
I III. kafla Heilbrigðisskýrslnanna eru prentuð tvö embættisbréf,
þar sem hin siðferðilegu vandamál í samhandi við dvöl setuliðsins i
landinu lier á góma. Bréfin komu engu til leiðar, sem ekki var við að
lniast, svo hjáróma sem þau eru tíðarandanum, en hafa ef til vill
skýrslugildi, þegar horft verður aftur til þessara reynslutíma.
Læknar láta þessa getið:
Rvik. Hið fyrsta, sem samkomulag varð um á milli hinna inn-
lendu og erlendu heilbrigðisyfirvalda var að skiptast á vikuskýrslum
um næma sjúkdóma og vera eftir megni í samvinnu um allar sótt-
varnir, ef til þyrfti að koina. Hefir ekki út af því brug'ðið, að skýrslur
bærust eftir hver vikulok. Sérstök áherzla lögð á, að ef hermenn sýkt-
ust hér af kynsjiikdómum og kenndu islenzkum stúlkum um, þá
væru þeir yfirheyrðir og látnir g'efa sem greinilegastar upplýsingar
um stúlkurnar, svo að hafa mætti hendur i hári þeirra. Hefir jxetta
borið árangur. Eitthvert mesta vandamálið í þessari sambúð var það,
livernig setuliðið gæti losnað við xirgang og allan saur, án þess að óþrif
yrðu af fyrir bæjarbúa. Tók bærinn að sér að hreinsa alla kamra
setuliðsins á bæjarsvæðinu. Einnig af sömu ástæðu ákveðinn maður
ráðinn til þessarar hreinsunar á Seltjarnarnesinu. Þá var eftir að
leysa hinn vandann, að losna við alls konar annan úrgang, og varð
það að samkomulagi, að seluliðið skyldi sjálft brenna hjá sér allt
slikt. Héraðslæknir var milligönguinaður milli rannsóknarstofu at-
vinnudeildarinnar og setuliðsins uin ýmsar rannsóknir, er það vildi
láta framkvæma.'einkum vatnsrannsóknir. Setuliðsmenn eru bólusettir
gegn bólusótt, taugaveiki (einnig' paratyphus A og B) og tetanus, að
vísu ekki fyrir skyldukvöð, en nær þó til 40% liðsins. Samvinna öll
við brezka setuliðslækna hefir verið hin allra bezta.
Blönduós. Áhrifa hernámsins hefir gætt minna en við hefði inátt
búazt. Hér á Blönduósi voru um 150—200 hermenn og smáflokkur á
Skagaströnd. Yfirleitt var framkoma þeirra prúðmannleg. Nokkuð
18