Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1956, Síða 200

1956
— 198 —
sem ekki skiptir miklu máli um,
þótt skrykkjótt náist saman? Slíkt
kemur að vísu til greina, en aðeins
stórum og sjaldan og ætíð tvisýnt,
hvern tog'a hefur, enda þótt fagmann-
lega sé á haldið og vel eftir fylgt, því
að stefnunni ráða sundurleit öfl lýð-
ræðislegra skipulags- og stjórnarhátta
og sjónarmið iðulega mjög fjarri fag-
legu sjónarmiði. Á siíkt geta fagmenn
fjarri vettvangi bent og undrazt og
enda hneykslazt á spakvitringslega, en
vara mega þeir hinir sömu sig á þvi,
að þeir séu þá ekki óvitandi að
hneykslast á sjálfu hinu vegsamaða
lýðræðisskipulagi og láti sig lienda að
dæma það ófagmannlega.
Höfuðstarf landlæknis er hin dag-
lega önn að hafa umsjá með og taum-
hald á framkvæmd þeirrar heilbrigðis-
málaskipanar, sem er, samkvæmt gild-
andi lögum, reglurn og venjum, er árin
hafa réttlætt og lielgað, en samkvæmt
„skynsamlegu viti“, þegar annað
hrekkur ekki til. Ef vel á að takast,
þarf landlæknir að hafa alla heil-
brigðislöggjöfina og' tilheyrandi helg-
aðar venjur á fingrum sér, glögga yfir-
sýn yfir allt kerfi heilbrigðisþjónust-
unnar, nána þekkingu á staðháttum
um land allt og góðan skilning á lands-
högum og landsháttum. Fyrir þessa
yfirsýn á landlæknir að vera öðrum
færari um að samræma kröfur hinna
ýmsu greina heilbrigðisþjónustunnar,
sem hver otar sínum tota, oft án nægi-
legs skilnings á ef til vill enn brýnni
þörfum, jafnvel neyðarástandi annarra
greina, sem þá yrði að láta ósinnt,
nema öllum nauðsynjakröfum væri
unnt að sinna samtimis, sem aldrei er
hægt.
Jafnvel flest mál, sem til landlæknis
kasta koma, krefjast skjótrar afgreiðslu
án allra vafninga, oft á stundinni og
engan veginn ætið á venjulegum skrif-
stofutíma. — Ráðuneyti æskir umsagn-
ar um mál og leiðbeiningar um með-
ferð þess, og það mál þolir ekki að
bíða lengur afgreiðslu en það hefur
þegar gert. Aðili að málinu er ef til
vill utanbæjarmaður, staddur í bæn-
um og nú á förum. — Hraðskeyti berst
frá útlöndum og krefst dagsvars. —
Læknir í héraði, sem með engu móti
getur verið læknislaust degi lengur, ef
til vill með fullan spítala af sjúkling-
um, forfallast skyndilega frá störfum.
Hér stoða engar vangaveltur, heldur
skjót viðbrögð. Og reyndar þarf þeirra
við um allar útveganir lækna til þjón-
ustu i læknishéruðum, ekki útgengi-
legri en þau eru nú, flest hver — og
hrekkur þó ekki til. Gefist gæs, verður
að grípa hana glóðvolga, ella flýgur
hún — til Svíþjóðar. Núverandi land-
læknir hefur lagt sig fram um að láta
ráðuneyti þvi, sem hann vinnur, skilj-
ast — en engan veginn enn með full-
nægjandi árangri, að þvi er honum
þykir — að þessi læknaskipunarmál
og reyndar flest önnur hans mál, er um
hendur ráðuneytisins þurfa að fara,
verða að afgreiðast með meiri hraða
en önnur mál; hann stjórni forvirkj-
um i fremstu víglínu, er hvert af öðru
verði óvigt, ef ráðuneytið temur sér
ekki þá starfsreglu að afgreiða mál
þeirra fyrst, en klóra sér býrókratiskt
i höfðinu á eftir. — Skip kemur að
landi, og hlutaðeigandi héraðslæknir
gerir viðvart um sótt í skipinu. Til
hverrar ráðstöfunar á hann að gripa,
af öllum þeim margvíslegu ráðstöfun-
um, sem sóttvarnarlög gera ráð fyrir,
að til greina komi? Ef til vill er sá
hinn sami héraðslæknir ekki enn orð-
inn æskilega útsmoginn í fræðum sótt-
varnarlaganna. — Mannslík hefur
fundizt á vegi. Á tilkallaður héraðs-
læknir að leyfa sér að gefa þegar út
dánarvottorð eftir lauslega líkskoðun?
Á hann að kalla lögreglustjóra til í
því skyni, að efnt verði til opinberrar
mannskaðarannsóknar? Á hann að
krefjast krufningar? Á hann að hætta
á að framkvæma lcrufninguna sjálfur,
eða er rétt að senda líkið til Reykja-
víkur? — Óvenjulegt mál ber undir
héraðslækni eða annan lækni. Hvernig
á hann að bregðast við þvi? Eru til
nokkur lagaákvæði honum til leiðbein-
ingar? Hvar er þau lagaákvæði að
finna? Og hvernig á að skilja þau laga-
ákvæði? — Þannig mætti endalaust
nefna dæmin, en þetta ætti að nægja
til skilningsauka á því, að störf land-
læknis eru allra einbættisstarfa fjarst
þvi að vera eðlilegt viðfangsefni nefnd-
ar. Enda þótt tekið sé með nokkrum