Þjóðmál - 01.09.2015, Síða 80

78 ÞJÓÐMÁL hausthefti 2015
af eigin fé, og átti kaupandi að vera fjárfest-
ingafyrirtækið J. C. Flowers. Starfsmenn þess
þurftu hins vegar meiri tíma en fram á næsta
morgun, svo að ekki varð úr kaupunum. Mið-
vikudagsmorguninn 8. október kynnti breska
ríkisstjórnin £500 milljarða björgunaraðgerðir
við breska banka. Hreiðar Már Sigurðsson
sendi Hector Sants fyrirspurn um það, hvort
KSF fengi aðild að þessum aðgerðum, en fékk
ekkert svar. Hreiðar Már og Ármann Þorvalds-
son héldu áfram tilraunum til að útvega lausafé,
en töldu sig þurfa meiri tíma. Klukkan tíu um
morguninn birtu sjónvarpsstöðvar hins vegar
fréttir af því, að Kaupþing væri fallið, en breska
fjármálaráðuneytið hefði fært innlánsreikninga
KSF yfir í hollenska bankann ING. Þetta kom
Ármanni mjög á óvart. Hann hafði samband við
samstarfsaðila sinn hjá fjármálaeftirlitinu, Juliu
Dunn, sem var líka hissa. Hún kannaði málið,
hringdi aftur í Ármann og sagði, að KSF yrði
ekki lokað, ef lagðar yrðu £300 milljónir inn á
reikning bankans (Ármann Þorvaldsson, 2009,
226). En eftir sjónvarpsfréttirnar um morguninn
varð ekki aftur snúið. Kaupþing hélt að sér hönd-
um í stað þess að leggja strax fé inn á reikning
KSF, og klukkan 11:30 gaf breska fjármálaeftir-
litið út tilskipun til KSF, þar sem bankanum var
bannað frá og með 13:30 þennan sama dag
að taka á móti innlánum. Með þessu lokaði
fjármálaeftirlitið í reynd bankanum. Klukkan
tólf tilkynnti Alistair Darling í beinni útsend-
ingu frá breska þinginu, að Kaupþing væri
komið í gjaldþrotameðferð og hann hefði þess
vegna fært innlánsreikninga þess yfir í skoska
bankann ING (Páll Hreinsson o. fl., 2010, b. 7,
k. 20, 170; Treasury, 2008c). Darling hafði að
vísu ekki rétt fyrir sér um þetta: Kaupþing fór
í skiptameðferð síðdegis þennan dag. Þeir
Hreiðar Már og Ármann héldu símafund með
Sants í hádeginu, og þungt í þeim hljóðið.
Lýstu þeir yfir sárum vonbrigðum með það, að
breska fjármálaeftirlitið hefði lokað KSF eftir að
hafa samþykkt neyðaráætlun bankans um sölu
eigna til að bæta eiginfjárstöðuna. Hreiðar Már
sagði, að eftir lokunina væri tilgangslaust að
færa £300 milljónir inn á reikning KSF, eins og
að hefði verið stefnt. Hann endurtók fyrirspurn
sína til Sants um, hvort KSF, sem væri breskur
banki, gæti fengið aðild að björgunaraðgerðum
breska ríkisins. Svarið var stutt og laggott:
„Þetta fé er ekki ykkur ætlað“ (Ármann Þor-
valdsson, 2009, 226; Páll Hreinsson o. fl., 2010,
b. 7, k. 20, 171).
Um leið og KSF var lokað, varð Kaupþing
gjaldþrota vegna ákvæða í lánasamningum um
uppsögn þeirra, kæmi til slíks atviks. Endur-
skoðunarfyrirtækið Ernst & Young var fengið
til að sjá um skiptameðferð KSF. Var talsvert
verk að flytja 170 þúsund Edge reikninga með
£2,6 milljarða innlán samtals úr kerfi KSF í
kerfi ING. Eins og fyrri daginn fékk ING þessa
viðskiptavini endurgjaldslaust. Aðrir innstæðu-
eigendur voru um þrjú þúsund, og námu innlán
þeirra £2,3 milljörðum. Í fyrstu skýrslu sinni til
kröfuhafa sögðu skiptaráðendur, að líklega
yrðu endurheimtur um 50 pens á pund (Ernst
& Young, 2009b). Þetta breyttist. Þegar síðast
var greitt út til kröfuhafa í desember 2014, voru
endurheimtur orðnar 82,5 pence á pund. Telja
skiptaráðendur líklegt, að endurheimtur verði
að lokum um 85–86,5 pence á pund. Hins vegar
nemur skiptakostnaður £73 milljónum og lög-
fræði- og ráðgjafarkostnaður £51 milljón (Ernst
& Young, 2014b; Ernst & Young, 2014c). Greiðslur
til skiptaráðenda hafa því verið hvorki meira
né minna en 14 milljarðar íslenskra króna. En
ljóst er af hinu háa endurheimtuhlutfalli, að KSF
var alls ekki gjaldþrota, þegar bankanum var
lokað og hann settur í skiptameðferð. Ekki er
fráleitt að ætla, að fengist hefðu £500 milljónir
fyrir bankann, hefði hann verið seldur í fullum
rekstri á miðlungsári, hvorki í miðri uppsveiflu
né miðri niðursveiflu. Þetta var kaupverð hans
2005, og eftir það hafði bankinn vaxið talsvert.
Eftir lokun KSF hóf fjármálaeftirlitið rannsókn á
starfsháttum yfirmanna KSF og Kaupþings, eins
og við var að búast eftir yfirlýsingar Alistairs
Darlings og Gordons Browns við íslenska
ráðamenn, þótt athyglisvert sé, að tal um
ólöglega fjármagnsflutninga til Íslands þagnaði
Greiðslur til skiptaráðenda hafa því verið
hvorki meira né minna en 14 milljarðar
íslenskra króna. En ljóst er af hinu háa
endurheimtuhlutfalli, að KSF var alls ekki
gjaldþrota, þegar bankanum var lokað
og hann settur í skiptameðferð.
Ekki er fráleitt að ætla, að fengist hefðu
£500 milljónir fyrir bankann, hefði hann
verið seldur í fullum rekstri á
miðlungsári, hvorki í miðri uppsveiflu
né miðri niðursveiflu.