Þjóðmál - 01.06.2020, Blaðsíða 96

94 ÞJÓÐMÁL Sumar 2020
En sá sem svo vill fara að, verður að setja
fram skoðanir sínar í eigin nafni og reyna að
færa rök fyrir þeim. Hann má ekki reyna að
læða sinni eigin vantrú inn hjá þjóðinni sem
skoðun Bandaríkjanna. Honum er slíkt með
öllu óheimilt, þegar Bandaríkin þvert á móti
berum orðum hafa beinlínis viðurkennt að
sambandsslitin og afnám konungdæmis séu
mál sem „íslenska þjóðin ætti á friðartímum að
taka ákvörðun um, eftir eigin óskum sínum og
þörfum“ og hafi sjálf „athafnafrelsi“ um, jafnvel
þótt ófriður sé. Og enn óheimilla er að ógna
með „aðvörun í þriðja sinn“, þegar Bandaríkin
þá þegar höfðu lýst yfir viðurkenningu sinni
á stofnun íslensks lýðveldis 1944, hvort sem
Dönum líkar betur eða verr, við þá er „talað“
eða ekki.
Vissulega er svo að sjá sem sumum þyki þessar
viðurkenningar „raunalegar“. En verða þeir
margir Íslendingarnir sem fá sig til að tárast
yfir því að lýðveldið okkar eigi innan árs að
hætta að vera „konunglegt“ og verði í staðinn
einungis íslenskt?
En hvað á að kalla þann anda sem býr undir
þvílíkum ummælum svo ágæts manns sem
dr. Björns Þórðarsonar? Um það get ég ekki
sagt. Hitt vil ég segja að bæði er, að dr. Björn
Þórðarson var ekki orðinn forsætisráðherra
þegar hann flutti ræðu sína, og að hann hafði
þá ekki heyrt nýársræðu herra ríkisstjóra. Þar
ríkti annar andi. Herra ríkisstjóri réð mönnum
þar til að lesa fjallræðuna sér til sálubótar.
Í þeirri ræðu segir hvergi að um hin helgustu
mál megi ekki tefla á tæpasta vað svo maður
fái ekki aðvörun í þriðja sinn. Heldur segir:
Biðjið og yður mun gefast; leitið og þér
munið finna; knýið á, og fyrir yður mun upp
lokið verða; því sérhver sá öðlast, er biður,
og sá finnur sem leitar, og fyrir þeim mun
upplokið, er á knýr.
Og annars staðar í hinni helgu bók er í sam-
bandi við þessi orð sögð svofelld dæmisaga:
Setjum svo, að einhver af yður eigi vin og fari
til hans um miðnætti og segi við hann: Vinur,
lánaðu mér þrjú brauð; því að vinur minn er
kominn til mín úr ferð, og ég hef ekkert að
bera á borð fyrir hann; og hinn svari inni fyrir
og segi: Gerðu mér ekki ónæði: Það er búið
að loka dyrunum, og börnin mín eru ásamt
mér komin í rúmið; ég get ekki farið á fætur,
til að fá þér brauðin? Ég segi yður, þótt hann
fari ekki á fætur og fái honum þau sökum
þess, að hann er vinur hans, þá mun hann
samt fara á fætur vegna áleitni hans og fá
honum eins mörg og hann þarf.
Síðan hafa menn ekki aðeins fylgt þessari
reglu hinnar helgu bókar um að öruggasta
ráðið til að upp lokið verði sé að knýja á, - og
þar er hvergi dregið af, hvernig að er farið,
þegar vinur knýr á dyr vinar til að fá framgengt
greiða, - þegar einstakur maður kallar guð sinn
sér til hjálpar í nauðum, heldur einnig þegar
ríkin hafa verið sköpuð á örlagastundum í
tilveru þeirra.
Hafa margar þjóðir öðlast frelsi, losnað úr
erlendum viðjum og hlotið viðurkenningu
umheimsins án þess að knýja á?
Lítum á Bandaríkin, sem um skeið fara með
hervarnir Íslands. Nú eru þau meira en
þúsund falt mannfleiri en við. En rétt fyrir
frelsis stríð þeirra, um 1760, er talið að
ný lendurnar sem í upphafi stofnuðu Banda-
ríkin hafi þá aðeins verið 13 sinnum mannfleiri
en Íslendingar eru í dag. Þessi þjóð, sem þá var
lítil, tefldi svo á tæpasta vað um rétt sinn og
mannorð meðal þjóðanna að hún gerði
byltingu gegn bókstaf laganna, sleit tengslin
við móðurlandið án heimildar í nokkrum
samning og setti þar með konunginn af.
Hún var vissulega ekki hrædd þótt hún fengi
aðvörun og jafnvel áminningu. - Í heilt ár þurfti
Benjamín Franklín að bíða í París þangað til
hann fékk endanlega viðurkenningu frönsku
stjórnarinnar á frelsi þjóðar sinnar. Og á meðan
hann var þar sendiherra þá gat hann ekki
þver fótað á skrifstofu sinni - ekki vegna
aðstoðar manna, heldur vegna sendiherra sem
Bandaríkin höfðu sent til höfuðborga álfunnar,
en konungshirðirnar þar vildu ekki veita mót-
töku af virðingu fyrir yfirráðarétti Englands.
Örlög kotríkisins Íslands verða áreiðanlega um
margt ólík örlögum hinna voldugu Bandaríkja.
- En um hinn smæsta sem hinn stærsta gildir,