Þjóðmál - 01.06.2020, Blaðsíða 25

ÞJÓÐMÁL Sumar 2020 23
Þessi niðurstaða veldur mér áhyggjum. En
það sem veldur mér meiri áhyggjum er
hvað þessi niðurstaða virðist hafa lítil áhrif
á greinina eða umræður um hana almennt.
Undanfarin fimm ár hefur greinin sjálf fjárfest
í veiðum og vinnslu fyrir rúmlega 145 milljarða.
Sem er vel, enda var til staðar uppsöfnuð
þörf á að endurnýja fiskiskipaflotann. Ein
helsta forsenda þess að gæði vörunnar
viðhaldist og verði enn meiri er fjárfesting í
tækniframförum sem fást með uppfærðum
flota og framþróun í vinnslu. Þar að auki
hafa þessar fjárfestingar mjög svo jákvæðar
afleiðingar fyrir umhverfið og heildarímynd
greinarinnar með minni olíunotkun og enn
betri nýtingu aflans.
Á innlendum ráðstefnum tengdum sjávar-
útvegi og í orðræðu greinarinnar sjálfrar er
þessum árangri óspart fagnað og ekki
óalgengt að heilsíðuauglýsingar séu keyptar
til að fagna því að nýtt skip sé sjósett. Það
er ekkert athugavert við það, því þetta er
sannarlega mikilvægur árangur. En það sem
sárlega vantar er að greinin taki næsta skref
og það skref kallar á álíka fjárfestingu, en ekki
síður þekkingu sem þarf að sækja í aðrar
greinar, eftirfylgni, eljusemi og endalausa
vinnu sem hættir aldrei. Fjárfesting í markaðs-
setningu vörunnar og vinna við að koma
neytendum í skilning um áhrifin sem þessi
mikla fjárfesting í veiðum og vinnslu hefur á
vöruna og gæði hennar er nánast engin.
Umræða um að ráðast þurfi í þessa vinnu
hefur vissulega verið uppi og í nokkur ár
hefur sameiginlegt markaðsátak greinarinnar
verið alveg á næsta leiti. Þessi hægagangur
fyllir mig ekki trausti um að greinin sjálf og
við sem eigendur þessarar auðlindar skiljum
mikilvægi þess að ráðast verði af sama krafti
í þá vinnu og fjárfestingu sem þarf til að ná
raunverulegum árangri á mörkuðum eins
og gert hefur verið í tengslum við veiðar og
vinnslu. Gott dæmi um þetta er sorgarsaga
Icelandic-vörumerkisins sem var selt úr
landi og hið opinbera endurheimti nýlega
eftir áralanga misnotkun á því vörumerki á
mörkuðum þar sem uppþíddur hvítur fiskur
frá öllum heimshornum var seldur sem
„íslenskur“ án þess að nokkur hreyfði við því
andmælum. Að losa sig við vöru og skilja
örlög hennar eftir í höndunum á þeim sem
hafa engan hag af því að gera veg hennar
sem mestan er ekki árangur miðað við allt
sem við vitum og eigum að geta skilið.
Mynd 2 – Skjáskot af radarinn.is/Umhverfismal/Fjarfesting.
Fjárfesting í sjávarútvegi hefur verið mikil undanfarin fimm ár og í raun sú mesta frá því að lög um stjórn fiskveiða
frá árinu 1990 tóku gildi. Það á bæði við um fjárfestingu í fiskveiðum og fiskvinnslu. Samkvæmt bráðabirgðatölum
Hagstofunnar nam nettó fjárfesting, það er fjárfesting að frádregnum seldum eignum, tæplega 23 milljörðum króna á
árinu 2019. Skiptist hún nokkuð jafnt á milli fiskveiða og fiskvinnslu (Heimild: Hagstofa Íslands).