Þjóðmál - 01.06.2020, Blaðsíða 17

ÞJÓÐMÁL Sumar 2020 15
Fyrst vann lögmannsstofan Juris (Páll
Ásgrímsson hdl.) minnisblað fyrir Innanríkis-
ráðuneytið um hugsanlega sameiningu og í
kjölfarið fékk iðnaðar- og viðskiptaráðherra
ráðgjafarfyrirtækið Capacent til að vinna
fýsileikagreiningu á sameiningunni. Í minnis-
blaði Páls Ásgrímssonar var lagt til að unnið
yrði að sameiningu Samkeppniseftirlitsins,
Póst- og fjarskiptastofnunar og Orkustofnunar.
Jafnframt var lagt til að eftirlit með ákvæðum
fjölmiðlalaga yrði fært til hinnar sameinuðu
stofnunar í heild eða að hluta og að þau
verkefni Neytendastofu sem lúta að eftirliti
með óréttmætum viðskiptaháttum og
gagnsæi markaðar færðust á síðari stigum til
sameinaðrar stofnunar. Í fýsileikagreiningu
Capacent var komist að sömu niðurstöðu
að viðbættri Fjölmiðlanefnd og tilgreint var
raforkueftirlit Orkustofnunar.2
Raktir voru helstu kostir og tækifæri
sameiningarinnar, sem lægju m.a. í aukinni
samvinnu sérfræðinga með meiri breidd
og dýpt í þekkingu, sameiginlegri stefnu-
mörkun og framtíðarsýn, hagkvæmari
verkefnaskiptingu, bættu stjórnskipulagi og
stjórnunaraðferðum, bættum samskiptum og
upplýsingagjöf. Jafnframt var farið yfir helstu
álitamál og ógnanir sameiningar, en ljóst var
að ekki væri um einfalt verkefni að ræða með
innbyrðis ólíkri stofnanamenningu og vinnu-
brögðum. Því væri mikilvægt að standa rétt
að málum og vinna í samvinnu og sátt við
starfsfólk, tryggja að fjármagn yrði ekki skorið
niður við sameininguna, ekki yrði dregið úr
sérfræðistörfum og þjónustu og að eftirlit og
aðhald með samkeppnismálum og hags-
munum neytenda myndi ekki skerðast.
Rökin voru sterk og áform iðnaðar- og
viðskiptaráðherra um sameiningu lágu
skýr fyrir. Því voru það ákveðin vonbrigði
þegar ráðherrann gerði grein fyrir því í
sjónvarpsviðtali 17. ágúst 2016 að hætt yrði
við sameininguna.3 Tímasetningin væri ekki
heppileg, kjörtímabilinu væri að ljúka og
þrátt fyrir að verkefnið hefði unnist mjög vel
væri um flókið mál að ræða og vanda þyrfti
til verka.
Breytingar á fjarskiptamarkaði
kalla á breytt stofnanaumhverfi
Til viðbótar við það sem fram kom í tillögum
hagræðingarhópsins hafa miklar breytingar
orðið á fjarskiptamarkaði hér á landi og virk
samkeppni verið þar um árabil. Almennar
samkeppnisreglur hafa tekið við af sértækum
reglum og því er ekki lengur ástæða til þess
að sértækar samkeppnisreglur gildi umfram
hinar almennu. Þegar þannig háttar til eru
rök fyrir sameiningu stofnana enn sterkari.
Ljóst er að töluverð skörun er á verkefnum
Póst- og fjarskiptastofnunar og hinna
stofnananna, bæði Samkeppniseftirlitsins og
Neytendastofu. Á þetta hafa fyrirtæki bent
sem lúta eftirliti þessa stofnana, en dæmi eru
um mál sem velkst hafa á milli þeirra og haft
neikvæð áhrif á uppbyggingu markaðarins.4
Betur færi að þessi mál væru skoðuð af einu
og sama stjórnvaldinu, sem myndi tryggja
skjótari og skilvirkari meðferð mála.
Tæp fjögur ár eru liðin síðan iðnaðar- og
viðskiptaráðherra setti fram fyrrgreindar
tillögur en ekkert hefur spurst frekar til
þessara áforma. Á sama tíma hefur hið opin-
bera haldið áfram að vaxa og þeir sem hafa
ákvörðunarvaldið hafa ekki sett hagræðingar
á dagskrá svo um muni.