Saga


Saga - 2015, Blaðsíða 45

Saga - 2015, Blaðsíða 45
og samfélags sem megi rekja til siðbótarstarfs Lúthers.3 Til er annað sjónarmið í þessu efni sem kalla má „samhengis-túlkun“. Hún bygg - ist á að þrátt fyrir þau umskipti sem vissulega urðu hér er Skál holts - biskupsdæmi og síðar Hólabiskupsdæmi gengu lútherskri kristni á hönd hafi gætt umtalsverðs samhengis í íslenskri kirkju sögu á 16. öld, sem og á öðrum sviðum, er valdi því að ekki megi ýkja breyting - arnar sem urðu.4 „Samhengis-túlkunina“ má undirbyggja guðfræðilega á þann hátt að þrátt fyrir siðbótina og klofning miðaldakirkjunnar í kjöl - farið hafi aðeins komið fram nýjar kirkjudeildir en ekki ný trúar- brögð. Því gera kirkjudeildir mótmælenda sem fram komu á 16. öld tilkall til að teljast til hinnar kaþólsku (almennu) kirkju ekki síður en rómversk-kaþólska kirkjan er til varð sem sérstök kirkjudeild með kirkjuþinginu í Tridentum, sem stóð með hléum 1545–1563.5 Þessa frumkvöðull siðbótar á norðurlandi? 43 samfélag“ þar sem ekki voru þær aðstæður sem kerfinu var ætlað að bregð ast við. vilborg gerir þó skýrari aðgreiningu milli þróunar miðstýrðs konungs - valds og siðaskiptanna en raun virðist hjá Árna Daníel. vilborg Auður Ísleifs - dóttir, Byltingin að ofan. Stjórnskipunarsaga 16. aldar (Reykjavík: Hið ís lenska bók mennta félag 2013), bls. 13. „Rof-túlkunin“ hefur því lifað af hina eldri þjóð - ernis legu áherslu í sagnfræðinni. 3 Hér er leitast við að nota fjölgreind heiti yfir trúar- eða kirkjusögulega þróun 16. aldar á grundvelli greinar sem höfundur ritaði um það efni 2014. Hjalti Huga - son, „Heiti sem skapa rými. Heiti og hugtök í siðaskiptarannsóknum“, Ritið. Tímarit Hugvísindastofnunar Háskóla Íslands 3 (2014), bls. 191–229, hér bls. 224 og 226–227. 4 Þessi túlkun ræður t.d. för í umfjöllun Lofts Guttormssonar um siðaskiptin. Loftur Guttormsson, Frá siðaskiptum til upplýsingar, kristni á Íslandi III. Ritstj. Hjalti Hugason (Reykjavík: Alþingi 2000), bls. 9–12. Sjá og gagnrýni Lofts Gutt - ormssonar og Helga Skúla kjartanssonar á „rof-túlkunina“ eins og hún birtist í skrifum vilborgar Auðar Ísleifsdóttur um þróun fátækramálefna. Loftur Gutt - ormsson og Helgi Skúli kjartansson, „Siðaskiptin og fátækraframfærslan. Athuga - greinar í tilefni af nýlegum útleggingum“, Saga LII:1 (2014), bls. 119–143, hér bls. 119–121 og 142–143. 5 Carsten Bach-Nielsen, „1500–1800“, Kirke historie 2 (kaupmannahöfn: Hans Reitzels forlag 2012), bls. 179. Skýrt dæmi um „samhengis-túlkunina“ í guð - fræði legu samhengi má sjá í sjálfsmyndarsmíð sem fram fór á vegum þjóðkirkj- unnar í tengslum við kristnihátíðina 2000. Sjá karl Sigurbjörnsson, Þjóðkirkja í þúsund ár (Reykjavík: Biskupsstofa, Skálholtsútgáfan, útgáfufélag þjóðkirkj - unnar 1998), bls. 2–4. Lýsingarorðið kaþólskur er dregið af alþjóðlega hugtakinu katolicitet sem er annað af tveimur kenniteiknum kristinnar kirkju sem talin eru í Postullegu trúarjátningunni (heilög, almenn kirkja) og eitt af fjórum kenniteikn- um sem nefnd eru í Níkeujátningunni (ein, heilög, almenn og postulleg kirkja). Saga haust 2015 umbrot.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 26.11.2015 11:00 Page 43
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202

x

Saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Saga
https://timarit.is/publication/775

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.