Saga - 2015, Page 60

því líta svo á að þeir hafi áskilið sér rétt til að halda fast við miðalda-
kristnina. við svipaðan tón kvað í bréfi, sem Sigurður undirritaði
ásamt föður sínum og fleirum, er biskup brá alþingsreið sinni þá um
sumarið vegna handtöku Ögmundar Pálssonar.66 Þar forbauð Jón
þinginu að fella nokkurn dóm eða gera samþykktir er vörðuðu bisk-
upsdæmið en skaut öllum slíkum málum til norska ríkisráðsins.
Lýsti hann sig reiðubúinn til að mæta á þess fund eða senda menn
þangað þegar konungur óskaði.67 Má líta svo á að utanstefnan árið
eftir hafi verið rökrétt svar konungs við þessu málskoti. eftir þetta
varð ljóst að siðaskipti yrðu ekki framkvæmd í Hólabiskupsdæmi
án beinna afskipta konungs og ríkisráðsins. Á þessum tíma tók Sig -
urður að minnsta kosti formlega þátt í aðgerðum föður síns til að
seinka siðaskiptum ef ekki fyrirbyggja þau, fimm árum eftir að kon-
ungur hafði komið þeim í kring ytra og sama ár og þau urðu í Skál -
holtsbiskupsdæmi. Ber því sérstaklega að huga að því sem gerðist í
síðari utanferðinni árið eftir.
Það hefur verið hald sumra að Sigurður hafi hneigst að lúth -
ersku í síðari utanför sinni enda hafi hann eftir það ekki tekið þátt í
aðgerðum föður síns og bræðra gegn siðaskiptunum.68 Í ævisögu
Jóns Arasonar, sem tekin er úr ættartölubók Jóns Ólafssonar (líklega
heimilisprestur á Bæ á Rauðasandi), segir svo:
Síra Sigurður, … var ekki samþykkur trúarbrögðum né siðum föður
síns og bræðra, heldur hafði hann þá lútversku trú, og var hvorki í
ráðum né dáðum, eður nokkrum tilgjörðum, að ofsækja þá kristnu
með Jóni biskupi.69
Helsta undantekningin frá afskiptaleysi Sigurðar af varnarbaráttu
föður síns var að hann reið með 30 manna flokk áleiðis vestur að
Sauðafelli haustið 1550, er faðir hans og bræður lágu þar í hernaði
gegn Daða Guðmundssyni sýslumanni í Snóksdal. Öðrum þræði
tengdist för þeirra feðga eignardeilum en markaði þó jafnframt
hjalti hugason58
66 DI X, bls. 623–624; Páll eggert Ólason, Menn og menntir I, bls. 121.
67 DI X, bls. 624.
68 Páll eggert Ólason, Menn og menntir I, bls. 122 og II, bls. 495. Björn á Skarðsá
segir svo í annál sínum undir árinu 1537: „Það er mælt, að séra Sigurður, sonur
biskups Jóns, og Ísleifur mágur hans, hafi gert kaup við konginn vegna
biskups Jóns um Teits góss á helftina … og þar i Danmörku þá hafi þeir séra
Sigurður og Ísleifur tekið við Lutheri lærdóm og undirgengizt hollustu við
konginn, því aldrei voru þeir í neinum reiðum eður stórmennsku með biskup
Jóni. “ Björn Jónsson, Skarsárannáll, bls. 96.
69 „Æfisaga og ættbálkur Jóns biskups “, bls. 388.
Saga haust 2015 umbrot.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 26.11.2015 11:00 Page 58