Saga - 2015, Qupperneq 106

Sumarið 1903, þegar Caine var á hátindi frægðar sinnar, heim -
sótti hann Ísland öðru sinni. Hann fór sem fyrr til Þingvalla, og
einnig að Geysi, í fylgd dr. Jóns Stefánssonar og dr. Björns M. Ólsen
rektors. Í Þingvallasveit skoðaði Caine meðal annars hraunhelli sem
í kjölfarið var kallaður Hallshellir en er núna þekktari undir nafninu
Skógarkotshellir. Bresku blöðin sögðu frá ferðalagi þessa fræga rit-
höfundar til Íslands og það gerðu íslensku fréttablöðin líka; kölluðu
hann meira að segja Hall (Hallur) upp á íslensku!88
eins og fyrri daginn nýtti Caine Íslandsferðina í nýja skáldsögu,
The Prodigal Son. Líkt og The Bondman gerðist hún að nokkru leyti á
Þingvöllum og í Reykjavík en einnig á meginlandi evrópu og víðar.
Lesendur tóku bókinni fagnandi en hún fór misvel í gagnrýn end -
ur.89 Caine vann leikgerð upp úr The Prodigal Son, eins og raunar
upp úr The Bondman áður. Leikritin voru sýnd víða um lönd við
miklar vinsældir.90
Í umfjöllun um The Prodigal Son í Eimreiðinni árið 1905 sagði pró-
fessor valtýr Guðmundsson í kaupmannahöfn að bókin væri
hin skemtilegasta og ágætar lýsingar á íslenzkri náttúrufegurð í henni
og mörgu úr þjóðlífi voru og þjóðháttum og er það furðu rétt nærri alt
saman. verður hún eflaust til þess að auka að mun eftirtekt manna á
Íslandi og laða útlendinga til að ferðast þangað.91
The Prodigal Son var umdeild meðal Íslendinga, fyrst og fremst
vegna þess að ólíkt valtý þótti ýmsum sem Caine færi fullfrjálslega
með staðreyndir og staðfræði.92 Sumarið 1905 var bókin eitt helsta
umræðuefnið meðal Reykvíkinga, eftir því sem ónefndur breskur
ferðamaður sagði en ferðasaga hans birtist í skoska blaðinu The
Scotsman. (Greinin birtist þýdd í Akureyrarblaðinu Gjallarhorni í
ágúst 1905.) Bretinn lagði meðal annars leið sína til Þingvalla og hef-
arnþór gunnarsson104
88 „Mr Hall Caine in Iceland“, The Scotsman 1. september 1903, bls. 8; The Times 5.
september 1903, bls. 6; „Hallur Caine og alþingi hið forna á Mön“, og „Stór
hellir nýfundinn“, Þjóðólfur 4. september 1903, bls. 143; „Nýfundni hellirinn“,
Þjóðólfur 11. september 1903, bls. 147; Þjóðólfur 28. ágúst 1903, bls. 139.
89 vivien Allen, Hall Caine, bls. 295, 300–301 og 303.
90 Sama heimild, bls. 200, 295 og 310. Á öðrum áratug tuttugustu aldar var byrjað
að gera kvikmyndir eftir skáldsögum Caines (bls. 360).
91 valtýr Guðmundsson, „Íslenzk hringsjá“, Eimreiðin 11. árg., 1. tbl. (1905), bls.
72–76, bein tilvitnun bls. 74.
92 „Bókmentir“, Nýjar kvöldvökur 5. árg. 2. tbl. (1911), bls. 47–48; „Glataði sonurinn
(The Prodigal Son) hans Hall Cain’s“, Óðinn 1. árg. 3. tbl. (1905), bls. 23–24.
Saga haust 2015 umbrot.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 26.11.2015 11:00 Page 104