Saga - 2019, Blaðsíða 48

fjallar sérstaklega um samband Dana við ný lendur sínar og ber
heitið „Stemmer fra Kolonierne“ sem þýða mætti sem Raddir frá
nýlendunum. Á þessari sýningu fær Ísland dálitla umfjöllun þar
sem Jón Indíafari er eins konar fulltrúi eða „rödd“ Íslands ásamt
danska kaupmanninum Georg Andreas Kyhn (1751‒1829) sem sam-
kvæmt textaspjaldi og gagnvirkri hljóðmiðlun hagn aðist í fyrstu all-
verulega á viðskiptum sínum á Íslandi en tap aði því svo öllu saman
aftur.6 Það er vert að staldra aðeins nánar við þessa áhugaverðu
sýningu og rýna í það hvernig samband Dan merkur og Íslands er
sett fram þar og velta fyrir sér hvaða munir hafa verið valdir af
sérfræðingum safnsins og sýningarstjórum til þess að varpa ljósi á
flókin þverþjóðleg samskipti, átök og undirlög þessara tengsla.
Íslenskir munir í dönsku safnasamhengi
Í fyrsta lagi er vert að nefna að Ísland fær í raun mun minna pláss á
þessari sýningu en hinar nýlendurnar, fyrir utan Færeyjar sem
nánast ekkert er fjallað um. Að umfangi er sýningin þó nokkuð stór
og fær hún heilmikið rými á safninu sem sýnir hversu knýjandi
umfjöllunarefnið er að mati safnsins. Í glerkassa á miðju gólfi fær
íslenski hlutinn sinn sess. Þar má meðal annars sjá hátíðleg spari -
klæði af íslenskum bónda, vínrauðan hnepptan jakka og svartar
hnébuxur. Þar er einnig máluð mynd frá 1792 eftir Theodor Skógalis
af ónafngreindum íslenskum bónda ásamt syni sínum og svo er þar
skotskífa frá fyrrnefnda danska kaupmanninum Georg Andreas
Kyhn. Á henni má sjá konu á íslenskum búningi sem heldur með
útréttri hendi á allstórum fiski og er því væntanlega hugmyndin sú
að skjóta í mark með því að hæfa ýmist konuna eða fiskinn. Eftir -
farandi texta er þar einnig að finna: „Jeg med min fisk her staar og
skyttere udbyder hvis skud i midten gaar. Min krans han derfor
nyder. G. A. Kyhn 1787.“7
Þegar farið er að rýna í safneign, sýningar og aðfangabækur
Nationalmuseet koma svo einnig í ljós fjölmargir íslenskir gripir
sem varðveittir hafa verið þar fram á þennan dag.8 Í viðtali við
Carsten U. Larsen, fyrrum safnstjóra safnsins, í Morgunblaðinu árið
2001 kemur fram að um 1.000 gripi frá Íslandi megi telja í eigu safns-
ísland — danmörk: síkvik söguleg tengsl46
6 Vettvangsrannsóknir KK á Nationalmuseet, nóvember 2018.
7 Sama heimild.
8 Sama heimild.
Saga vor 2019 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 13.5.2019 17:21 Page 46