Saga - 2019, Blaðsíða 166

Það var ekki einfalt að finna frásögninni upphafspunkt og að
sama skapi var mikið pælt í því hvar endapunkturinn skyldi vera.
Innan safnaheimsins er mikið rætt um þá áskorun sem menningar -
minjasöfn standa frammi fyrir er varðar samtímasögu. Hún felst
bæði í því að söfn eiga oft og tíðum ekki safnkost sem endurspeglar
það tímabil auk þess sem skortur á „sögulegri fjarlægð“ gerir mönn-
um stundum erfitt fyrir. Það er því kannski dálítið óvenjulegt hversu
nálægt okkur í tíma þessi sýning sækir umfjöllunarefni sitt en eins
og áður hefur komið fram var snemma samhljómur innan sýning-
arnefndarinnar um að samfélagslegt hlutverk safnsins fæli meðal
annars í sér að tengja söguna við umræðuna um greinina í dag.
Ástæða þótti vera til að upplýsa fólk og fræða um fjölbreyttar rann-
sóknir og víðtæk áhrif sem sjávarútvegur hefur á líf í landi og
ábyrgð fólks þegar kemur að umgengni við auðlind þjóðarinnar í
hafinu.
Mikið hefur verið gefið út af fræðibókum um sjávarútveg og lif-
andi umræða er innan greinarinnar og um hana í fagtímaritum og
fjölmiðlum. Þá er til ógrynni af útgefnum æviminningum sjómanna
þar sem finna má sögur um sjávarháska, ævintýri í erlendri höfn,
veiðislóðir, aðstæður og félagsskap ásamt umfjöllun um fjarveru frá
fjölskyldu, atvinnuleysi og kjarabaráttu. Allt þetta kom að góðum
notum við gerð sýningarhandrits sem í byrjun byggði á úrvinnslu
annarra fræðimanna. Þegar burðurinn var kominn í handritið breytt -
ist rannsóknin og fengu frumheimildir eins og æviminningar, bréf,
kort, fréttatengd umræða, viðtöl, ljósmyndir og myndbönd meira
vægi í mótun efnisins ásamt veiðiskýrslum og ýmsum hagtölum að
ógleymdum yfirgripsmiklum gagnagrunni sem unninn var yfir
íslenska sjómenn sem létu lífið við störf á árunum 1900–2018.
Úrvinnsla tölulegra upplýsinga reyndi þó oft verulega mikið á þar
sem mælikvarðar eða aðferðir við talningu hafa tekið breytingum
yfir tímabilið. Dæmi um þetta eru tölur um fjölda sjómanna eða
fjölda ársverka og fjölda og stærð skipa. Tölur voru þá ekki alltaf til
yfir lengri tímabil sem gerðu það erfiðara að teikna upp sann fær -
andi og skiljanlegar töflur og línurit. Gríðarleg vinna fólst í þessum
rannsóknum og gagnaúrvinnslu, sem unnin var af sérfræðingum
safnsins og handritshöfundum, auk þess sem leitað var sérfræði -
þekkingar fjölda aðila innan háskólasamfélagsins og atvinnulífsins.
Frá byrjun var ríkur vilji til að draga fram ólíkar raddir og mis-
munandi upplifun fólks af sjávarútvegi við allt frá hafrannsóknum
til fiskútflutnings og matreiðslu. Safnað var saman miklu efni af frá-
anna dröfn og guðbrandur164
Saga vor 2019 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 13.5.2019 17:22 Page 164